نشانه- ‌معناشناسی نظام‌های گفتمانی شَوِشی در «لالایی لیلی» اثرحسن بنی‌عامری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد

چکیده

هدف مقاله حاضر بررسی داستان کوتاه "لالایی لیلی" بنی عامری بر اساس نشانه- معناشناسی نظام گفتمانی است.مسأله اصلی آن پرداختن به نظام‌های گفتمانی شوشی در ابعاد حسی- ادراکی، عاطفی و زیبایی‌شناسی در آن است و پاسخ به این سؤال که داستان‌های کوتاه ایران تا چه میزان با این نظریه قابل تحلیل اند؟ شایان ذکر است که این مقاله ابتدا با فیش‌برداری از گفتمان‌های داستان، به روش تحلیل محتوایی انجام گرفته است. در دیدگاه نشانه‌معناشناسی گفتمانی است که فرایند تولید معنا با پدیدارشناسی پیوند می‌خورد. در نشانه‌معناشناسی، هر نشانه در تعامل، چالش، تقابل، هم‌سویی، دگرسویی و ... با نشانه‌های دیگر است که حرکتی فرایندی را رقم می‌زند و این حرکت راهی است به سوی تولید معنا؛ از این رو معناسازی تحت نظارت نظام‌های گفتمانی قرار می‌گیرد. نتیجه‌ی این بررسی نشان می‌دهد که چگونه "حواس ششگانه" به داستان، بعد پدیدارشناسی می‌دهد و با ایجاد تکانه‌ای در شخصیت اصلی داستان به پیش‌تنیدگی و حاضرسازی غایب می‌رسد و چگونه فرایند عاطفی و بعد زیبایی‌شناسی آن شکل می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semio-Semantic Shoushi Discourse in "Leili Lullaby" of Hassan Baniameri

نویسندگان [English]

  • Zahra Jalali Tahan Zavare 1
  • Shahla Khalilolahi 2
1 Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Shahid University
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Shahid University
چکیده [English]

The purpose of this research is to investigate the short story of "Leili lullaby" of Baniameri by semio-semantic of discourse system. The main purpose is to address Shushi discourse systems in the perceptual, emotional and aesthetics dimensions and also answer the question that to what extent Iranian short stories are analyzable with this theory? It should be noted that the article first has been done by taking notes from the discourses of the story by the method of content analysis. According to semiotic, semantic is a discourse process in which producing meaning links with phenomenology. In semio-semantic, each semiotic is in interaction, challenge, contrast, alignment and shift with other semiotic which leads to a process action and  the action is a way for producing meaning. Therefore, making meaning is supervised by discourses' system. The results show that how 'six senses' give the story phenomenology dimension and reach to pre-stressing and making present of the absent by creating an impulse in the main character of the story and how its emotional and aesthetics processes are formed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse system
  • Sensual-perceptual
  • Emotional process
  • Aesthetics
  • Leili lullaby
احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
اسماعیلی، عصمت و کنعانی، ابراهیم (1391). بررسی نظام عاطفی گفتمان در شعر «غزل برای گل آفتابگردان» سروده شفیعی کدکنی بر اساس رویکرد نشانه - معناشناختی. فصلنامه‌ی پژوهش‌های ادبی، تابستان و پاییز، شماره 36 و 37، صص 34-9.
آیتی، اکرم (1392). بررسی نشانه- معناشناسی گفتمان در شعر «پی‌دار چوپان» نیما یوشیج. جستارهای ادبی. بهار، شماره 180، صص 124-105.
آیتی، اکرم. (1392). «مانلی، نشانه سیال» بررسی نشانه-معناشناختی شعر «مانلی» نیمایوشیج. مجله‌ی شعر پژوهی (بوستان ادب)، دوره 5، شماره 4، زمستان، صص 16-1.
آیتی، اکرم. (1392). تحلیل گفتمانی شعر نیما بر اساس الگوی نشانه- معناشناسی: (مطالعه‌ی موردی: شعر «منظومه به شهریار». جستارهای زبانی، مقالات آماده‌ی انتشار، انتشار آنلاین 24 دی .1392
بنی عامری، حسن (1380)، لالایی لیلی (مجموعه داستان)، تهران:ققنوس.
پاکتچی، احمد و رهنما، هادی. (1392). تحلیل فرآیندهای گفتمانی در سوره‌ی «قارعه»، با تکیه بر نشانه‌شناسی تنشی. دو ماهنامه‌ی جستارهای زبانی، مقالات آماده‌ی انتشار 93.
شعیری، حمیدرضا (1384)، بررسی نقش بنیادی ادراک حسی در تولید معنا، پژوهشنامه‌ی علوم انسانی، بهار و تابستان، شماره 45 و 46، صص 146-131.
......................... (1392)، تجزیه و تحلیل نشانه ـ معناشناختی گفتمان، تهران، سمت.
........................  و وفایی، ترانه (1388)، راهی به نشانه- معناشناسی سیال، تهران، علمی و فرهنگی.
........................ (1388)، از نشانه‌شناسی ساختگرا تا نشانه –معناشناسی گفتمانی، فصلنامه تخصصی نقد ادبی، سال دوم، ش 8، زمستان، صص 33-51.
شعیری، حمیدرضا. (1391). الگوی مطالعه‌ی انواع نظام‌های گفتمانی: بررسی نظام‌های روایی، تنشی، حسی، تصادفی و اتیک از دیدگاه نشانه‌معناشناسی، مجموعه مقالات نخستین هم‌اندیشی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، به کوشش فردوس آقاگل‌زاده. تهران: نویسه پارسی.
گرِمَس، ژولین آلژیرداس (۱۳۸۹)، نقصان معنا، ترجمه‌ی حمیدرضا شعیری، تهران: علم.
Fontanille J. et Zilberberg Cl. Tension et signfication, Sprimont-Belgique, Pierre Mardaga 1998.p 14.
Landowski, Eric, "Les interactions risquées", Nouveaux ActsSemmiotiques, 101, 102, 103, Limoges, Pulim, 2005.