بررسی مفاهیم وطن‌دوستی و مقاومت در دیوان خلیل‌الله خلیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بین المللی اهل بیت(ع)

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان

چکیده

تعلّق خاطر به سرزمین مادری از مهم‌ترین موضوعاتی است که شاعران معاصر افغانستان به بهانه‌های گوناگون در مورد آن سخن­سرایی کرده­اند. خلیل‌الله خلیلی شاعر وطن‌دوست و سردمدار شعر مقاومت افغانستان در دوران معاصر است و مضامین وطن­دوستانه بخش قابل‌توجّهی از اشعار او را به خود اختصاص داده­ است. پژوهش‌های منتشرشده در خصوص اشعار میهنی خلیلی تاکنون، کافی به‌نظر نمی‌رسد؛ نوشتار حاضر پس از معرفی مختصر خلیل­الله خلیلی و مروری کوتاه بر تاریخچۀ ادبیات مقاومت در افغانستان، با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی مفاهیم وطن‌دوستی و مقاومت در دیوان خلیلی پرداخته است. در این بررسی مشخّص شده است که مفاهیمی همچون عشق به وطن، بیداری، آزادی‌خواهی، استعمارستیزی، دعوت مسلمانان به اتّحاد در برابر بیگانگان، نفی استبداد، ستایش مجاهدان و رزمندگان، شرح مصائب و مشکلات جامعۀ ناشی از جنگ، ترسیم آوارگی مردم و اوضاع نابسامان کشور، بیان دشواری‌های مهاجرت و رنج­های غربت، مهم­ترین مضامین شعر مقاومت خلیل­الله خلیلی را تشکیل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Concepts of Patriotism and Resistance in Khalilullah Khalili’s Diwan

نویسندگان [English]

  • moslem Nad Alizadeh 1
  • Hawa Rahimi 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Ahlul Bayt International University
2 PhD Student of Persian Language and Literature, University of Guilan
چکیده [English]

Patriotism is one of the most important issues that contemporary Afghan poets have spoken about on various pretexts. Khalilullah Khalili is a patriotic poet and the leader of contemporary resistance poetry in Afghanistan whose patriotic themes make up a significant portion of his poetry. The published researches on Khalili’s patriotic poetry so far do not seem sufficient; the present article,          following a brief introduction of Khalilullah Khalili and a brief review of the     history of resistance literature in Afghanistan, uses a descriptive-analytic method to examine the concepts of patriotism and resistance in Khalili’s Diwan. The present study identifies concepts such as love for the homeland, awakening,      freedom seeking, colonialism, invitation of Muslims to unite against foreigners,  rejection of despotism, praise of the Mujahideen and warriors, description of the woes and problems of society caused by war, depiction of displacement of people and the country’s chaotic situation, expression of the difficulties of migration and the suffering of the diaspora are the most important themes of Khalilullah Khalili’s resistance poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • resistance literature
  • contemporary Afghan poetry
  • Khalilullah Khalili
  • homeland
  • patriotisms

مراجع

 
۱.   آقابخشی، علی‌‍‌اکبر و افشاری‌راد، مینو .(1383). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: انتشارات چاپار.
۲.   امیری خراسانی، احمد .(1384). «نامۀ پایداری»، مجموعه مقالات، اوّلین کنگرۀ ادبیّات پایداری. کرمان: اداره کلّ حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.
۳.   انوشه، حسن .(1378). «ادب فارسی در افغانستان»، دانشنامۀ ادب فارسی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۴.   باختری، واصف .(1373). دیروز، امروز و فردای شعر افغانستان. مجلّۀ شعر، شماره 29، صص 70-81..
۵.   بی­نا .(1383). گزارش نشست زمستان. «بررسی شعر خلیل‌الله خلیلی». نامۀ پارسی، س 9، ش 4، صص  173 ـ 178.
۶.   پهلوان، چنگیز .(1377). «شعر امروز افغانستان». مجلّۀ آینده، س 18، ش 7 ـ 12، صص 315 ـ 320.
۷.   ترابی، ضیاءالدّین .(1389). آشنایی با ادبیّات مقاومت جهان . تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
۸.   چهرقانی برچلویی، رضا .(1390). از حنجره‌های شرقی (سیری در شعر پایداری افغانستان). تهران: انتشارات هزارۀ ققنوس.
۹.   چهرقانی، رضا و شفق، اسماعیل .(1393). «خلیل‌الله خلیلی؛ شاعر بیداری و پایداری». ادبیّات پارسی معاصر، س 4، ش 2 (تابستان)، صص 31 ـ 52.
۱۰. حسام­پور، سعید و حاجبی، احمد .(1387). «سهم ادبیّات پایداری در کتاب­های درسی»، نامۀ پایداری، به کوشش دکتر احمد امیری خراسانی. تهران: بنیاد حفظ ارزش­های دفاع مقدّس.
۱۱. خلیلی، خلیل‌الله .(1385). دیوان خلیل‌الله خلیلی. به کوشش محمّدکاظم کاظمی. تهران: نشر عرفان.
۱۲. دهخدا، علی‌اکبر .(1373). لغت‌نامۀ دهخدا، ج 14. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
۱۳. سلطان مختارحسین.(1385). «بررسی صور خیال در شعر استاد خلیل­الله خلیلی».پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره).
۱۴. شفیعی کدکنی، محمّدرضا .(1378). ادبیّات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما. تهران: نشر نی.
۱۵. کرمی، محمّدحسین و نصیراحمد، آرین فقیری. (1394). «بررسی و تحلیل جلوه‌های مقاومت و پایداری در شعر عبدالقهّار عاصی شاعر معاصر افغانستان». نشریه ادبیّات پایداری. س 7، ش 12 (بهار و تابستان)، صص 241 ـ 260.
۱۶. محسنی­نیا، ناصر. (1388). «مبانی ادبیّات مقاومت معاصر ایران و عرب. ادبیّات پایداری. سال اوّل، شمارۀ اوّل (پاییز)، کرمان، ص 143 ـ 158.
۱۷. مظفّری، ابوطالب .(1373). «شاعری در جستجوی حقیقت است». مجلۀ شعر، ش 13، صص82-87.
۱۸. مولایی، محمّدسرور .(1368). «به یاد خلیل‌الله خلیلی». مجلۀ آینده، ش 3، صص 5-18.
۱۹. میربها، ابوالفضل. (1343). «دانشمندان و شعرای معاصر افغانستان». یغما، ش 189، ص 25 ـ 28..

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار