مؤلفه‌های پایداری در اشعار «محمد الصغیر اولاد أحمد؛ شاعر انقلاب تونس»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بیرجند

چکیده

در رویدادهای مهم تاریخ معاصر و تغییرات سیاسی و اجتماعی تونس، اشعار و موضع‌گیری­های تند، گزنده و طنزآمیز محمد الصغیر اولاد احمد (1955-2016)، همواره چالش‌برانگیز و اثرگذار بوده است. در جریان انقلاب یاسمین سال 2010 اولاد احمد به‌عنوان شاعر انقلاب و یا سخنگوی شعری انقلاب، بیش از پیش پرآوازه­تر و در کنار شابّی جاودانه گردید. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی می­کوشد جلوه­هایی از شعر پایداری در اشعار و موضع­گیری­های اولاد احمد را نشان دهد. نتیجه بحث نشان می­دهد که باورهای دینی و ملیِ اولاد احمد به او کمک کرد تا ضمن ستایش ایستادگی در برابر ستم، به نکوهش سکون و انفعال و به دنبال آن فقر مادی و معنوی جامعه بپردازد. حمایت از نهضت­های آزادی­بخش و مقاومت فلسطین، آمیختگی مفهوم وطن- مادر، توجّه به آوارگان و محرومان جامعه، تمجید از مقام و منزلت شهیدان وطن از پربسامدترین اندیشه­های شاعر است. محرومیت از مناصب و خدمات دولتی، زندان، ممنوعیت نشر آثار و حتی تکفیر، از پیامدهای این مبارزه بود، ولی او هرگز ناامید نشد و همین روحیه را به مخاطبان و مردم تونس منتقل کرد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Elements of Resistance in the Poems of "Mohammad al-Sagheer Awlad Ahmad" - Poet of the Tunisian Revolution

نویسنده [English]

  • Ali Akbar Mohammadi
Assistant professor of Arabic Language and Literature, University of Birjand
چکیده [English]

The poignant, biting, and satirical poems and posture of Mohammad al-Sagheer Awlad Ahmad (1955-2016) have always been controversial and influential in the major events of contemporary history and social and political upheavals of Tunisia. During Jasmine Revolution of 2010, Awlad Ahmad, became increasingly eminent as the poet or the poetic spokesman of Revolution and was immortalized beside Shabbi. This Article tries to represent some features of resistance poetry in the poems and posture of Awlad Ahmad employing a descriptive and analytical method. The result of the discussion reveals that the religious and national beliefs of Awlad Ahmad helped him, while praising resistance against oppression, to condemn inaction and passivity that consequently lead to material and spiritual poverty of the society. Supporting Liberation Movements and Palestine Resistance, the combination of home-mother concept, paying attention to the homeless and deprived people of the society, praising the stature and dignity of the nation's martyrs are the most frequent notions presented by the poet. Prohibition of public offices and services, imprisonment, prohibition against publishing the works, and even Takfir were among the consequences of this struggle, but he was never disappointed and inculcated such a spirit to the audience and people of Tunisia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • contemporary Tunisian poetry
  • Resistance Literature
  • Mohammad al-Sagheer Awlad Ahmad
- آذرشب، محمدعلی.(1429هـ). « الزیتونیون و الشعر التونسی الحدیث». ثقافتنا للدارسات و البحوث، المجلد5، العدد السابع عشر. 191-206.
2- ابن ابی الضیاف، أحمد.(2001). اتحاف اهل الزمان بأخبار ملوک تونس و عهد الأمان. تونس: وزارة الثقافة، الدار العربیة للکتاب.
3- ابن عساکر.(1995). تاریخ دمشق، ج20. المحقق: عمرو بن غرامة العمروی. بیروت:  دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
4- بن عاشور، محمد الفاضل، العبیدی، محمد المختار.(2009). الحرکة الأدبیة و الفکریة فی تونس. تونس: المجمع التونسی للعلوم و الآداب و الفنون (بیت الحکمة).
5- بن عمر، محمدصالح.(1990). تاریخ الأدب التونسی، الأدب الحدیث و المعاصر، ج1. تونس: المؤسسة الوطنیة للترجمة و التحقیق و الدراسات (بیت الحکمة).
6- تاریخ الأدب التونسی الحدیث و المعاصر.(1993). اعداد مجموعة من الباحثین، تونس، المجمع التونسی للعلوم والآداب و الفنون (بیت الحکمة).
7- السایب.(1437هـ). حیاة، رحیل أولاد أحمد «حاله استثنائیه فی المشهد الادبی التونسی». مجله الفیص، العددان 475-476، شعبان- رمضان، 124-126.
8- الجابری، محمد عابد.(1989). التعلیم فی المغرب العربی. ( بی جا): الدار البیضاء، دار النشر المغربیة.
9- زیادة، نقولا.(1991). افریقیات دراسات فی المغرب العربی و السودان الغربی، ریاض الریس للکتب و النشر.
10- الشریف، محمد الهادی.(1993). تاریخ تونس من عصور ماقبل التاریخ الی الاستقلال. تعریب محمد الشاوش؛ محمد عجینة. الطبعة الثالثة. ( بی جا): دار سراس للنشر.
11- صادقی یکتا، اصغر.(1393). دانشنامه جهان اسلام، به سرویراستاری غلامعلی حداد عادل، جلد12. مدخل« حبیب بورقیبه».
12- طرّازی، فیلیپ دی.(1914). تاریخ الصحافة العربیة. بیروت: المطبعة الأدبیة.
13- فتحی، حسین عامر.(2014). تاریخ الصحافة العربیة. مصر، القاهره: العربی للنشر و التوزیع.
14- القرضاوی، یوسف.(2001). التطرف العلمانی فی مواجهة الاسلام(نموذج ترکیا وتونس). القاهرة: دار الشروق.
15- لوتسکی، فلادمیر.(2007). تاریخ الأقطار العربیة الحدیث، الطبعة التاسعة. لبنان، بیروت: دار الفارابی.
16- محفوظ، محمد.(1994). تراجم المؤلفین التونسیین. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
17- النیفر، الشیخ محمد.(1996). عنوان الأریب عما نشأ بالبلاد التونسیة من عالم أدیب. بیروت: دار الغرب الاسلامی.
منابع لاتین:
 -18 Ben Driss,  Hager, https://www.researchgate.net/publication/309611058
 -19Fontaine, Jean and Mounir B. H. Slama. Arabic-Language Tunisian Literature (1956-1990), Research in African Literatures, Vol. 23, No. 2, North African Literature (Summer, 1992), pp. 183-193.
 -20Joseph Ohmann-Krause, Eric Wayne Dickey, Revolutions in Tunisian Poetry, Pacifica: Poetry International 2015.
-21 Omrim, Mohamed- Salah. A Revolution of Dignity and Poetry, boundary 2 (2012) 39 (1): 137-165.
-22 Ouled Ahmed, Sghaier. Al-Qiyada al-Shi'riyya li al-thawra al-Tunusiyya: Yawmiyyat. (The Poetic Leadership of the Tunisian Revolution: A Diary). Tunis: Manshurat Ouled Ahmed, 2016.
منابع اینترنتی:
23- بالطیب، نورالدین. (10 ایلول 2012). «الصغیر أولاد أحمد: الصعلوک یقود ثورة شعریّة ضدّ «وزراء الله». https://al-akhbar.com/Last_Page/75307
24- تونسکوب.(7 اوت 2013). « قصیدة اولاد احمد، نحن نتحدث عن الدولة المدنیة»، https://www.tuniscope.com/article/29545/arabe/culture-arabe/hellp-455718.
25- الدریسی، عمرح. (8 آوریل 2016). « الصغیر أولاد أحمد... صانع قنابل الشعر و صواعق النثر». http://thaqafat.com/2016/04/30722
26- الطیب فراد. (6/4/2016). «رحیل الشاعر التونسی الکبیر محمد الصغیّر أولاد أحمد». https://www.sayidaty.net/node/417631
27- نابلی، یاسین. (6 آوریل 2016). « الصغیّر أولاد أحمد: حکایة شاعر تمرّدَ على الرؤساء و الکهنة».  https://nawaat.org/portail/2016/04/06/
28- وشادی زریبی، خالد حماد، المولهی محمد ناصر. (8/4/2016). « مثقفون عرب یودعون الشاعر التونسی محمد الصغیر أولاد أحمد». https://i.alarab.co.uk/pdf/2016/04/08
29- وهبی، زاهی. (18 دسامبر2012). «مع محمد الصغیر اولاد احمد- شاعر وناثر تونسی». http://www.almayadeen.net/episodes/546430
پایگاه­های اینترنتی: