تحلیل روایت و گزاره‌های جنگ در رمان«درهای آسمان روی زمین باز می‌شوند»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه

چکیده

رمان«درهای آسمان روی زمین باز می­شوند»روایتی از جنگ ایران  و عراق است. مسألۀ اصلی این است که   گزارشی که رمان­ها از واقعه­ای تاریخی مانند جنگ ارائه می دهند چه نسبتی با واقعیّت رخ داده دارند و روایت آن چگونه است و بر چه مسائلی تأکید می­شود؟ آنچه در این کتاب به تصویر کشیده­می­شود؛ با واقعیّتی که گفتمان رسمی از آن روایت­ می­کند، مغایر است. راوی، بنیان داستان خویش را بر شک بنا نهاده؛ شک دربارۀ زندگی­، مرگ، جنگ و در نهایت شک در واقعیّت. نویسنده با تردید در درک و فهم از واقعیّت معمول، به نمایش و روایت صحنه­های غیر عادی و خلاف واقعیّت می­پردازد. این تردید در واقعیّت، سبب می­شود که داستان از لحاظ سبک، تا حدودی به اندیشه و نگرش سوررئالیست­ها نزدیک شود. در واقع راوی واقعیّت مرسوم از جنگ را باردیگر روایت می­کند تا از خلال این روایت دیگرگون به واقعیّتی دیگرگون اشاره کند. این رمان با ویژگی­های محتوایی و روایی خاص خود و رویکرد سه­گانۀ انسانی (عشق)، انتقادی (جنگ) و آرمانی (شهادت)، روایت ذهن پریشان­گو است؛ ذهنی برآمده از جنگ. ذهنی که می­خواهد واقعیّت جنگ را از زبان خودِ جنگ بیان­کند؛ براین اساس، ساختار هذیان­گونه را برای روایت برمی‌گزیند. به نوعی این اثر بیانگر روایت ذهنیتی عاشق، شاعرانه و لطیف است که در آتش جنگ و عشق گرفتار شده است. تحلیل روساخت داستان نشان می­دهد، روایت بیان شده، نه روایت ساحت مرگ است و نه روایت ساحت زندگی، بلکه روایت ذهنیّتی است که در برزخ مرگ و زندگی، گرفتار شده است؛ پس روایت نامرگ و نازندگی است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of War Narratives and Propositions in The Doors of Heaven Open to the Earth

نویسندگان [English]

  • Barat Mohammadi 1
  • Jafar Mohammadi 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Urmia Branch
2 MA in Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Urmia Branch
چکیده [English]

The Doors of Heaven Open to the Earth is a novel that narrates Iran-Iraq war. The main question is this: what is the relationship between the reports that novels give about historical events like war and the reality of the events in question? How is the narration and what issues are emphasized? What is depicted in this novel is in contrast with the realities represented in the official discourse. The narrator has based the story on doubts about life, death, war, and finally reality. With having doubt about the possibility of understanding the usual reality, the author represents unusual scenes which defy reality. This incredulity towards reality turns the novel somehow into a surrealist work. In fact, the narrator re-narrates the known realities about war to point out another version of reality along the way. With its specific narratological method and its triple approaches to humanity (love), criticism (war) and idealism (martyrdom), this novel narrates a disturbed mind affected by war, a mind that struggles to narrate realities of war through the war itself. To this end, a delusional structure is used for the narration, such that the novel narrates a loving, poetical, and delicate mentality that is surrounded by the fire of war and love. A surface analysis of the story shows that the narration is not one of the dimension of death or that of life, but the narration of a mentality that is involved with the inbetweenness of life and death, and thus the narration of non-death and non-life.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Siavash Rahimi
  • narration of war
  • proposition
  • reality
  • elements of story
.   احمدی، بابک.(1386). ساختار و تاویل متن. چاپ نهم. تهران: مرکز.
۲.   باختین، میخاییل.(1387). تخیل مکالمه. ترجمه رؤیاپور آذر. تهران: نی.
۳.   بوتول،گاستون.(1376). جامعه شناسی جنگ. خجسته هوشنگ فر. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی.
۴.   بیگربی، سی.و.ای .(1375). دادا و سوررئالیسم. ترجمه حسن افشار. تهران: مرکز.
۵.   رحیمی، سیاوش .(1389).درهای آسمان روی زمین باز می­شوند. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
۶.   ریکور،پل .(1375). استحاله‌های طرح داستان. مراد فرهادپور. فصل‌نامه ارغنون(9/10). چاپ دوم. تهران.
۷.   جمشیدی، فرانک.(1387)، گونه‌شناسی روایت‌های جنگ. فصلنامه علوم انسانی دارای رتبه علمی- پژوهشی. سال نهم. شماره 2 (پیاپی 34).
۸.   سحابی، مهدی .(1385). مردی که کاری با آسمان نداشت. فصل نامه بخارا. شماره51. تهران.
۹.   فلکی، محمود .(1382). روایت داستان (تئوری پایه ای داستان نویسی). تهران: نشر بازتاب نگار.
۱۰. کنان شلومیت، ریمون .(1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. تهران: نیلوفر.
۱۱. گیدنز،آنتونی.(1378). جامعه شناسی. ترجمه منوچهر صبوری. چاپ پنجم. تهران: نی.
۱۲.  میرصادقی، جمال.(1376). عناصر داستان (ویرایش جدید). تهران: سخن.