مقایسة جلوه‌های مفاخره در شعر علی موسوی گرمارودی و قیصر امین پور و اهداف و کارکردهای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت

چکیده

مفاخره یکی از مضامین و موضوعات رایج و کهن شعر فارسی است که براساس آن شاعر با بیانی مبالغه‌آمیز به وصف امتیازها، ویژگی‌ها و افتخارات خود می‌پردازد. با آنکه گسترش فرهنگ ایثار و شهادت و آموزه‌های فروتنی و تواضع در شعر انقلاب بسامد فراوانی دارد و در نگاه نخست به‌نظر می‌رسد جایی برای مفاخره باقی نگذاشته، اما این موضوع شعری با اهداف تازه و رویکردهای جدید، در آن استمرار یافته است. هدف این مقاله مقایسه جلوه‌های مفاخره در شعر موسوی گرمارودی و قیصر امین‌پور و نشان‌دادن اهداف و کارکردها و وجوه مشترک و مختلف آن است. مفاخره در شعر آن‌ها در هر دو حوزة شخصی و جمعی جای می‌گیرد. گرمارودی در حوزه نخست، پیرامون جایگاه شعر خود، اعمال و رفتار خود و مواردی از این دست به اظهار برتری پرداخته، در حالی که امین‌پور در این حوزه لحنی بسیار فروتنانه برگزیده است. وجود مضامینی درباره فروتنی و تأکید بر آن نشان می‌دهد مفاخره در حوزه شخصی بیشتر از منظر موتیف و جزئی از سنت شعری، دست‌مایه سرایش شعر گرمارودی قرار گرفته‌است. در حوزه دوم هر دو شاعر با تأکید بر مفهوم وطن، ایران و عقاید و باورها، داشتن اسطوره‌ها و افتخارات گذشته و برخورداری از شخصیت‌های بزرگ مذهبی و سیاسی و اجتماعی، برتری ملی را گوشزد کرده‌اند که بیشتر در جهت کارکردهای تعلیمی، ایجاد وحدت و دعوت به ایستادگی و مقاومت مردم به‌کار گرفته شده و حال و هوای تازه‌ای به مفاخرات بخشیده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the Manifestations, Aims and Functions of Self-glorification in the Poetry of Ali Mousavi Garmaroodi and Qeysar Aminpour

نویسنده [English]

  • Mahdi Dehrami
Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Jiroft
چکیده [English]

Self-glorification is a common and ancient theme and subject in Persian poetry in which the poet describes his advantages, characteristics and honors with an exaggerated expression. Although the spread of the culture of self-sacrifice and martyrdom and the teachings of humility and modesty has had a high frequency in the poetry of the Islamic Revolution and at first glance does not seem to leave any room for self-glorification, this poetic subject has shown itself in this poetry with new goals and new approaches. The aim of this article is to compare the manifestations of self-glorification in the poetry of Mousavi Garmaroodi and Qeysar Aminpour and to show its goals and functions as well as its common and diverse aspects. Self-glorification appears in their poetry in both personal and collective spheres. In the first place, Garmaroodi has expressed self-glorification in terms of the status of his poetry, his actions and behavior, and the like, while Aminpour has assumed a very humble tone in this area. The existence of and the emphasis on themes of humility and emphasis show that self-glorification has been the subject of Garmaroodi’s poetry in the personal sphere rather than a motif and a part of the poetic tradition. In the second place, both poets, emphasizing the concept of homeland, Iran and beliefs, have pointed out past myths and honors, great religious, political and social personalities, and national superiority, which are more applied for didactic functions, implementation of unity and invitation of people to resistance, giving a new atmosphere to self-glorifications.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-glorification
  • the Islamic Revolution poetry
  • Mousavi Garmaroodi
  • Qeysar Aminpour
1. اخوان ثالث، مهدی.(1390). از این اوستا. چاپ هجدهم. تهران: زمستان.
۲. امیری خراسانی، احمد.(1383). مفاخره در شعر فارسی. ج1. تهران: دارالهدی.
۳. حافظ، شمس الدین محمد. (1387). دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چاپ چهل و پنجم. تهران: صفی علیشاه.
۴. حسینی، سیدحسن.(1389). از شرابه‌های روسری مادرم. چاپ دوم. تهران: انجمن شاعران ایران.
۵. ------------.(1392). بال‌های بایگانی. تهران: نشر افق.
۶. -------------.(1388). هم صدا با حلق اسماعیل. چاپ پنجم. تهران: سوره مهر.
۷. دهخدا، علی اکبر.( 1377). لغت نامه. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
۸. سعدی، مشرف‌الدین.(1384). کلیات. تصحیح محمد علی فروغی. چاپ یازدهم. تهران: محمد.
۹. شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1390) .ادوار شعر فارسی. چاپ ششم. تهران: سخن.
۱۰. کاظمی، محمدکاظم. (1390). ده شاعر انقلاب. چاپ دوم. تهران: سوره مهر.
۱۱. موتمن، زین‌العابدین.(1364). شعر و ادب فارسی. چاپ دوم. تهران: زرین.
۱۲. موسوی گرمارودی، سیدعلی.(1390). برآشفتن گیسوی تاک. تهران: سوره مهر.
۱۳. ------------------.(1389). صدای سبز. چاپ سوم. تهران: قدیانی.
۱۴. هراتی، سلمان.(1380). مجموعه کامل شعرهای سلمان هراتی.  تهران: دفتر شعر جوان.
۱۵. امین، پرفسور سیدحسن.(1388). «خودستایی و مفاخره در ادب پارسی». مجموعه مقالات نشریه داخلی حافظ. شماره 64، ص 35-36.
۱۶. رادمنش، عطامحمد و الهه شعبانی.(1393). «تفاخرهای تعلیمی مسعود سعد». پژوهشنامه ادبیات تعلیمی. سال ششم، شماره بیست و چهارم، ص1-32.
۱۷. طایفی، شیرزاد و مهدی رمضانی.(1393). «بررسی تحلیلی مفاخره در اشعار شهریار»، پژوهشنامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال دوازدهم، شماره بیست و سوم، ص209-226.
۱۸. کافی، غلامرضا.(1392). «بررسی گونه‌های فخر در دیوان طالب آملی». مجله شعر پژوهی (بوستان ادب) دانشگاه شیراز. سال پنجم، شماره دوم، پیاپی16، صص103-130.
۱۹. محمودی، مریم.(1389). «مفاخره در شعر رودکی». مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا. سال اول، شماره دوم، صص113-122.
۲۰. نیکدار اصل، محمدحسین.(1389). «بررسی گونه‌های فخر در دیوان حافظ». بوستان ادب. دوره 2، شماره 3، صص248-223.