بررسی مقایسه‌ای استعمار ستیزی در اشعار اقبال لاهوری و فرّخی یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

2 استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور خوی

چکیده

حضور کشورهای بیگانه در برخی از کشورهای شبّه قارّه هند و ایرانی موجب موضع‌گیری قشرهای مختلف مردم، مقابل رفتار ظالمانۀ آنان شد. شاعران ملتزم و متعهّد نیز در اشعارشان با سلاح قلم به مبارزه علیه استعمارگران برخاستند. در این میان نقش شاعران آزاداندیشی چون اقبال لاهوری و فرّخی یزدی چشم‌گیر بود، هر دو شاعر با تحوّلات سیاسی و اجتماعی در کشور خود مواجه بودند و در اشعارشان برای بیداری مردم از خواب غفلت فریاد اعتراض برآوردند. آن‌ها با استعانت از عواطف و احساسات ملّی مردم، مبارزه‌ای سخت با استعمار را آغاز کرده، با سرودن اشعار انتقادی، تنفر خود را از دخالت و حضور بیگانگان نشان دادند. در این مقاله سعی بر این است با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی اشعار ضد استعماری اقبال لاهوری و فرّخی یزدی پرداخته شود و دیدگاه‌های مشترک آن‌ها درباره استعمار‌گران بیان شود. دریافته‌های پژوهش بیانگر این است که هر دو شاعر از مضامین یکسانی برای بیان اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر خود استفاده کرده‌اند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Anti-colonialism in Iqbal Lahori and Farokhi Yazdi’s Poetry

نویسندگان [English]

  • leila Adlparvar 1
  • Zeinab Rahmaneian 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Khoy Branch, Islamic Azad University, Khoy, Iran
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Payamnor Khoy University, Khoy Branch
چکیده [English]

The presence of foreign countries in some countries of the Indo-Iranian continent made different strata of people take a stand against their oppressive behavior. Committed poets also fought against the colonialists in their poems with the   weapon of the pen. Meanwhile, the role of free-thinking poets such as Iqbal Lahori and Farrokhi Yazdi was remarkable. Both poets faced political and social changes in their country and protested in their poems to wake people up. Using people’s national emotions and feelings, they began a fierce struggle against colonialism and, by composing poems of protest, they showed their hatred of foreign  interference and presence. In this article, using a descriptive-analytical approach, an attempt is made to comparatively study the anti-colonial poems of Iqbal Lahori and Farrokhi Yazdi and to express their common views about colonialists. The findings of the research indicate that both poets have used similar themes to express the political and social situation of their time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iqbal Lahori
  • Farrokhi Yazdi
  • anti-colonialism
  • national identity restoration
  • independence and self-Sufficiency
۱.   آجودانی، ماشاالله.(۱۳۸۲). یا مرگ یا تجدّد. تهران: نشر اختران.
۲.   آذری شهرضایی، رضا.(۱۳۸۲). فرّخییزدیسرانجامیکرؤیایسیاسی. تهران: شیرازه
۳.   آرین پور، یحیی. (۱۳۸۲). از صبا تا نیما، تاریخ ۱۵۰ سال ادب فارسی،  جلد ۲، چاپ چهارم. تهران:انتشارات زواّر.
۴.   آشوری، داریوش. (۱۳۸۵). فرهنگ سیاسی. تهران: مروارید.
۵.   ازکیا، مصطفی. (1377). مقّدمه‌ای بر جامعه‌شناسی توسعه. تهران: انتشارات اطلاعات.
۶.   اقبال لاهوری، محمد.(1382).  میکده لاهور، با مقدمه و تصحیح محمّد بقایی (ماکان). تهران: انتشارات اقبال.
۷.   بقائی، محمّد، ماکان.(1382). نظام آرمانی اقبال یا قلندر شهر عشق. تهران: انتشارات اقبال.
۸.   بیرو، الن.(1370). فرهنگ علوم اجتماعی. مترجم باقر ساروخانی. تهران: نشر کیهان.
۹.   تایسون، لیس.(۱۳۸۷). نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسن زاده و فاطمه حسینی. تهران: نگاه امروز.
۱۰. حاکمی والا، اسماعیل.(۱۳۷۵). ادبیّات معاصر ایران. تهران: اساطیر.
۱۱. حتی، فلیث خور. (۱۳۸۲). شرق نزدیک در تاریخ. ترجمۀ قمر آریایی. تهران: نشر علمی.
۱۲. حسینی کازرونی، سیّد احمد.(۱۳۷۸). دیوان فرّخی یزدی. تهران: ارمغان.
۱۳. دولت‌آبادی، یحیی.(1342). حیات یحیی. تهران: فردوسی.
۱۴. دهخدا، علی اکبر.(۱۳۷۷). لغت نامه. انتشارات دانشگاه تهران.
۱۵. سپانلو، محمّدعلی.(۱۳۶۹). چهارشاعرآزادی. تهران: انتشارات نگاه.
۱۶. شفیعی کدکنی، محمّدرضا.(۱۳۸۰). ادوار شعر فارسی، از مشروطیّت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.
۱۷. شمیسا، سیروس.(۱۳۸۲).سبک شناسی شعر، چاپ نهم.تهران: فردوس.
۱۸. صابر، غلام.(۱۳۸۸).کی یرکگارد و اقبال. ترجمۀ محمّد بقائی( ماکان). تهران: نشر یادآوران.
۱۹. صدر هاشمی، محمّد رضا.(۱۳۶۳). تاریخ جراید و مطبوعات ایران. اصفهان: کمال.
۲۰. کورز، لؤئیس.(1377). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. مترجم محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
۲۱. گلبن، محمّد و شریفی، یوسف .(1363).  محاکمۀ محاکمه گران. تهران: نقره.
۲۲. مسرّت، حسین.(۱۳۸۱). دیوان فرّخی یزدی. تهران: نشر قطره.
۲۳. مسرّت، حسین.(۱۳۸۴). پیشوایآزادی،زندگیوشعرفرّخییزدی.تهران: نشر ثالث.
۲۴. وحیدا، فریدون.(۱۳۸۷). جامعهشناسیدر ادبیّات فارسی. تهران: انتشارات سمت.
۲۵. یغمایی، حبیب.(۱۳۷۳). خاطراتحبیبیغمایی، به کوشش: ایرج افشار. تهران: نشر طلایه.
۲۶. بصیری، محمّدصادق و نور محمّدی، راضیه.(۱۳۹۰). «استعمار ستیزی در اشعار ملک الشعرای بهار و جمیل صدقی زهاوی». فصلنامۀ لسان مبین، پژوهش ادب عربی۹، سال دوم، دورۀ جدید، شمارۀ هشتم، صص ۲۹-۱.
۲۷. رضایی، رمضان.(۱۳۹۲). «بازتاب استعمار ستیزی در اشعار ملک الشعرای بهار و احمد صافی نجفی». فصلنامۀ ادبی پارسی معاصر. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شمارۀ دوم ، صص ۱۹-۱.
۲۸. رضایی، محسن.(۱۳۹۱).«هدف از اقتصاد مقاومتی چیست؟». http:// www.tebyan.net/newindex?pid=21270
۲۹. زرکوب،  منصوره.(1381). بازتاب استعمار ستیزی، در شعر معاصر عرب بین دو جنگ جهانی. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، ش 34، صص37-52.
۳۰. ساعی، احمد.(۱۳۸۵). «مقدّمه‌ای بر نظریۀ و نقد پسا استعماری». مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ ۷۳، صص۱۵۴-۱۳۳.
۳۱. فدوی  طیبه  و همکاران.(۱۳۹۶). مقایسۀ جلوه‌های مقاومت در شعر فوده و فرّخی یزدی. نشریه مطالعات ادبیّات تطبیقی. دوره11، ش4، صص71-101.
۳۲. فشاری، مجید و پورغفّار، جواد.(۱۳۹۳). «بررسی و تبین الگوی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران». مجلۀ اقتصادی، شمارۀ ۵ و۶، صص۴۰-۲۹.
۳۳. قاسم‌زاده، سیّد علی و شیخی، علیرضا ، .(۱۳۹۵). «تطبیق اندیشه‌‌های پسا استعماری اقبال لاهوری و مصطفی لطفی منفلوطی». مطالعات تطبیقی فارسی و عربی، دوره 1، ش1، صص ۱۶۸-۱۳۱.
۳۴. میر معزّی، سیّدحسن.(۱۳۹۱). «اقتصاد مقاومتی و ملزومات آن با تأکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری». مجلۀ اقتصاد اسلامی، شمارۀ ۴۷، صص ۷۶-۴۹.
۳۵. میلانی، جمیل.(۱۳۹۴). «اقتصاد مقاومتی و خودباوری ملّی، فرصت‌ها و چالش‌ها و تحقق‌های آن». مجلۀ اقتصادی، شمارۀ ۷و ۸، صص۱۲-۵.
۳۶. نعمتی قزوینی، معصوم .(۱۳۸۹). «رویکردهای استعمارستیزی در دو جریان کلاسیک و نوگرایی شعر معاصر عراق». مجلّۀ ادبیّات پایداری، شمارۀ ۲، صص311-30.
۳۷. نعمتی قزوینی، معصومه و اصغرزاده، سهیلا.(۱۳۹۲). «رویکرد استعمار ستیزی در اشعار حافظ ابراهیم و میرزادۀ عشقی». مطالعات ادبیّات تطبیقی، سال هشتم، شمارۀ  ۳۲، صص ۴۵-۵۳