بازتاب نماد رنگ در کتاب کوش نامه اثر ایرانشاه‌ابن الخیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات پایداری، دانشگاه شاهد.

2 دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد.

چکیده

نماد و نمادگرایی نقش بسزایی در تصویر‌آفرینی و انتقال معانی ایفا می‌کند. رنگ، یکی از اجزای مهم صور خـیال و برجسته‌ترین عنصر حوزه محسوسات و بخش مهمی از زبان نمادین شاعران و نویسندگان ادبیات را تشکیل می‌دهد. ایرانشاه‌ابن‌ابی‌الخیر از شاعران حماسه‌پردازی است که از عنصر رنگ در منظومه کوش‌نامه بهره برده است. در این جستار از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که پربسامدترین رنگ‌ها به ترتیب سیاه، زرد، سفید، سبز، سرخ، بنفش، آبی، لاجوردی، ارغوانی، کبود است. رنگ سیاه به‌عنوان نماد ضخامت، سیه‌روزی، زیبایی معشوق و رنگ زرد با نماد و مرگ، ضعف و ناتوانی، خیانت، قدرت، یأس و رنگ سفید با نماد روشنایی و پاکی و قداست، تقابل سیاه و سپید و رنگ سبز با نماد سلامتی، امید، مقاومت و رنگ سرخ با نماد شور و هیجان برای انتقام‌گیری، محرک انتقام‌گیری، معنای عادی، خون، آمادگی برای رزم و پیکار، آگاهی‌بخشی، علم و معرفت، رویش گیاهان و رنگ بنفش نماد پرچم و درفش در صحنه‌های جنگ و رنگ آبی نماد پاکی و زلالی و رنگ لاجورد نماد آسمان، توصیف خورشید، آیین و رنگ کبود نماد آمادگی برای جنگ و رنگ ارغوانی نماد مسرت و شادمانی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflecting the Symbol of Color in the Book Kush-Nameh by Iranshah Ibn-al-Khair

نویسندگان [English]

  • Zahra Shaghi 1
  • Ahmad Forouzanfar 2
  • Elham Malekian 1
1 MA Student in Sustainability Literature, Shahid University.
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid University.
چکیده [English]

Symbols and symbolism play a significant role in creating images and conveying meanings. Color is one of the important components of imagination and the most prominent element in the realm of sensations. It forms an important part of the symbolic language of poets and literary writers. Iranshah Ibn Abi al-Khair is one of the epic poets who incorporated the element of color in the Kushnameh poem. The essay utilizes a descriptive-analytical method. The findings of the research indicate that the most frequent colors are black, yellow, white, green, red, purple, blue, azure, and violet. Black color symbolizes thickness, darkness, the beauty of the beloved. Yellow color represents death, weakness, incapacity, betrayal, power, jasmine. White color signifies brightness, purity, holiness, contrast fight, raising awareness, science, knowledge, growth of plants. Purple color symbolizes the flag, cover in war scenes. Blue is a symbol of purity, clarity, preparation for war. Azure symbolizes the sky, describes the sun, religion. Purple represents joy, happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Symbol
  • Color
  • Iranshah
  • Kush-Nameh

مراجع

  1. افشار مهاجر، کامران. (۱۳۹۰). گرافیک تبلیغات چاپی در رسانه‌ها، تهران: سمت
  2. ابن‌ابی‌الخیر، ایرانشاه. (۱۳۷۷). کوش‌نامه، جلال متینی، تهران: انتشارات علمی چهارم، تهران: سمت.
  3. اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (۱۳۷۷). اسطوره و بیان نمادین، تهران: سروش.
  4. ایتن، یوهانس. (۱۳۹۶). هنر رنگ، محمد حسین حلیمی، چ هفدهم، تهران: انتشارات سازمان اوقاف و امور خیریه.
  5. باخزری، ابوالمفاخر یحیی. (۱۳۴۵). اورادالاحباب و فصوص‌الآداب، ایرج افشار، تهران: انتشارات دانشگاه.
  6. بلخاری قهی، حسن. (۱۳۹۴). قدر (نظریه هنر و زیبایی در تمدن اسلامی)، تهران: سوره مهر.
  7. بلخی، جلال‌الدین محمد. (۱۳۹۷). مثنوی معنوی، تهران: انتشارات گسترش فرهنگ و مطالعات.
  8. بیرانوند، نسرین؛ آریان، حسین؛ کاظم خانلو، ناصر. (۱۳۹۵). نماد رنگ و حس‌آمیزی آن در تصویرسازی‌های اخوان ثالث، تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، دوره ۸، ش ۲۷، صص ۹۱-۱۲۱.
  9. بیهقی، ابوالفضل. (۱۳۷۶). تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ ششم، تهران: مهتاب.
  10. پاک‌نژاد، سیدرضا. (۱۳۶۱). اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، چاپ چهارم، تهران: انتشارات کتاب‌فروشی اسلامی.
  11. توحیدی، قائق. (۱۳۸۷). فن و هنر سفالگری، تهران: سمت.
  12. توکلی، حمید. (۱۳۷۸). رنگ در تصویر سینمایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد هنر.
  13. پورعلیخان، هانیه. (۱۳۸۰). دنیای اسرارآمیز رنگ‌ها، تهران: هزاران.
  14. حسنلی، کاووس؛ احمدیان، لیلا. (۱۳۸۷). بازنمود رنگ‌های سرخ، زرد، سبز و بنفش در شاهنامه فردوسی، نثرپژوهی ادب فارسی، دوره ۱، ش ۲۳، پیاپی ۲۰، صص ۵۹-۸۸.
  15. جامی، نجیب. (۱۳۷۷). هفت‌اورنگ، تهران: طرح نو
  16. رازی، ابوالفتوح. (۱۳۸۳). مرصادالعباد، محمدامین ریاحی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

 

  1. روحانی، ‌مسعود؛ عنایتی‌قادیکلایی، محمد. (‌‌۱۳۹۰). نگاه تحلیلی به کارکرد رنگ در شعر م‌. سرشک، نثر پژوهی ادب فارسی، دوره ۱، ش ۲۹ (پیاپی ۲۶)، صص ۱۵۷-۱۸۶.
  2. شاهین، شهناز. (۱۳۸۳). بررسی نماد رنگ در تیتر و ادبیات و در آیین ملت‌ها، هنرهای زیبا، دوره اول، شماره ۱۸، صص ۱۰۸-۹۹.
  3. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (۱۳۷۸). صورخیال در شعر فارسی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات آگاه.
  4. شمیسا، سیروس. (۱۳۷۶). انواع ادبی، تهران: فردوس.
  5. شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. (۱۳۸۸). فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، چاپ دوم، تهران: انتشارات جیحون.
  6. ﻋﻠﻲ ﺍﮐﺒﺮﺯﺍﺩﻩ، ﻣﻬﺪی. (۱۳۷۳). ﺭﻧﮓ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻣﻴﺸﺎ.
  7. قاسم‌زاده، علی؛ نیکوبخت، ناصر. (۱۳۸۲). روان‌شناسی رنگ در اشعار سپهری، مجله پژوهش ادبی، دوره ۱، شماره ۲، صص ۱۵۶-۱۴۵.
  8. کارکیا، فرزانه. (۱۳۷۵). رنگ، بهره‌وری و نوآوری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  9. لوشر، ماکس؛ ابی‌زاده، ویدا. (۱۳۶۹). روان‌شناسی رنگ‌ها، تهران: شرکت نشر و پخش ویس.
  10. محمد حمدان؛ احمد عبدالله. (۲۰۰۸). دلالان ‌الالوان فی شعر نزار قبانی، رساله ماجستیر، فلسطین: جامعه النجاح فی نابلس.
  11. ممتحن، مهدی؛ حاجی‌زاده، مهین. (۱۳۸۹). بررسی سیر تحول شعر نو در زبان عربی و فارسی، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دوره پانزدهم، شماره ۶۰، صص ۱۸۰-۱۵۳.
  12. موسوی، سید کاظم؛ صفری، جهانگیر؛ حسینی، سید مجتبی. (۱۳۸۹). تحلیل روان‌شناختی رنگ سرخ و سیاه در اشعار صائب، پژوهش‌های ادب عرفانی، دوره ۴، ش ۴، پیاپی ۱۶، صص ۵۷-۹۲.
  13. نیکوبخت، ناصر؛ قاسم‌زاده، سید علی. (۱۳۸۴). زمینه‌های نمادین رنگ در شعر معاصر با تکیه بر تأکید اشعار نیما، سپهری و موسوی گرمارودی، نشریه ادبیات تطبیقی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر، دوره جدید، شماره ۱۸.
  14. هجویری، محمود. (۱۳۸۴). کشف‌المحجوب، تهران: سروش.
  15. یانس، ندا؛ پاشایی فخری، کامران. (۱۳۹۹). روان‌شناسی نماد رنگ در دیوان حافظ، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره ۲۴، صص 153-141.
  16. سیفی، طیبه؛ مرادی، کبری. (۱۳۹۱). بررسی تطبیقی بسامد کاربرد رنگ در اشعار نیما یوشیج و بدر شاکر‌السیاب، مجله ادب عربی، دوره ۴، شماره ۲۷، صص ۳۰۵-۲۷۳.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار