«حسرت بر گذشته» از بن مایه های اصلی ادب پایداری در نفثه المصدور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد،تهران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد،تهران

چکیده

ادبیات شناسنامه و هویت هر دوره‌ای است که می‌توان در پرتو آن به واقعیات روزگار مؤلف و رویدادهای اجتماعی و سیاسی عصر وی دست یافت. به‌گواهی تاریخ، دورۀ مغول از پرالتهاب‌ترین و بحرانی‌ترین دوره‌ها در تاریخ ایران به شمار می‌آید. هجوم لشکر تاتار از یک سو و روی‌کارآمدن و قدرت‌گیری طبقاتی از امرا و حاکمان بیدادگر و نالایق داخلی از سوی دیگر، سبب گردید تا آثار این دوره غالباً رنگ‌وبوی انتقاد و اعتراض به خویش بگیرد. درحقیقت، ادبیات به‌عنوان آیینۀ تمام‌نمای هر عصر و ادیبان در مقام حامیان و سخن‌گویان مردم، با افشاگری و روشنگری، از درد و رنج مردم ستمدیده و تبعات ناشی از بیدادگری حاکمان جور سخن گفتند. شهاب‌الدین محمد خرندزی زیدری نسوی از نویسندگانی است که در نفثةالمصدور، ضمن خاطره‌گویی‌های شخصی، به تشریح اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعۀ خویش می‌پردازد. این پژوهش به‌روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده و نتیجه حاکی از آن است که حسرت بر گذشتۀ آرمانی، از مهم‌ترین مضمون‌های نفثةالمصدور بوده است و نویسنده توانسته با بهره‌گیری هوشمندانه از شگردهای زبانی ویژه، عاطفه و اندیشۀ قوی، بازتاب‌دهندۀ جلوه‌های پایداری عصر خویش باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

“Regret for the Past” as a Dominant Theme of Resistance Literature in Nafsatolmasdoor

نویسندگان [English]

  • Zahra Habibizadeh 1
  • Ghaffar Borjsaz 2
1 MA Student of Persian Language and Literature, Shahed University, Tehran
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Shahed University, Tehran
چکیده [English]

Literature is an identity of each epoch making it possible to understand writers’ days and their social and political events and realities. As history evidences, the era of Mongol is one of the most critical times in the history of Iran. The invasion of Tartars on one hand and the rise of classes of tyrannical and impotent rulers on the other hand resulted in the production of works characterized by criticism and protest. In fact, literature as a true reflector of each epoch and men of letter as supporters and speakers of commoners voiced the hardships of the oppressed and the consequences of rulers’ tyranny through exposition and illumination.  In his Nafsatolmasdoor, Shahabeddin Mohammad Khorandzi Zeidari Nasavi, in addition to articulating personal memories, analyzes the social and political situations of his time. The present descriptive research argues that regret for an ideal past is the most dominant theme of Nafsatolmasdoor and that the writer is able to reflect the resistance manifestation of his time through a conscious application of special language capacities, feelings, and powerful intellect.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nafsatolmasdoor
  • Zeidari
  • regret
  • Resistance

مراجع

  1. آیینه‌وند، صادق. (1370). ادبیات مقاومت. کیهان فرهنگی، ش79.
  2. اخوان ثالث، مهدی. (1360). از این اوستا. چ۵. تهران: مروارید.
  3. افسری کرمانی، عبدالرضا. (۱۳7۱). نگرشی به مرثیه‌سرایی در ایران. تهران: اطلاعات.
  4. اسلامی‌ندوشن، محمدعلی. (1374). جام جهان‌بین، چ۶. تهران: جامی.
  5. انوشه، حسن. (1376). فرهنگنامۀ ادبی فارسی. ج۲. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  6. باستانی پاریزی، محمدابراهیم. (1345). نفثة المصدور. راهنمای کتاب. سال نهم.
  7. بتلاب اکبرآبادی، محسن و خزانه‌دارلو، محمدعلی. (1390). نمودهای رمانتیسم در نفثة المصدور. پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی. دورۀ جدید. سال سوم. ش3. پیاپی 11. ص47ـ60‌.
  8. بصیری، محمدصادق. (1388). سیر تحلیل شعر مقاومت در ادبیات فارسی. نشریۀ ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان.
  9. پورعلی‌فرد، اکرم. (1382). رمانتیسم اروپا و شعر نو فارسی. نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز. ش46. ص83ـ103.

10. جعفری جزی، مسعود. (1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: مرکز.

11. خرندزی زیدری نسوی، شهاب‌‌الدین. (1389). نفثة المصدور. تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی. چ۳. تهران: توس.

12. زرین‌کوب، عبدالحسین. (1381). شعر بی‌دروغ؛ شعر بی‌نقاب. چ۹. ت‍ه‍ران‌: ع‍ل‍می.

13. صدقیان‌زاده، قاسم. (1390). بررسی مؤلفه‌های پایداری در شعر دفاع مقدس، با تکیه بر شعر قیصر امین‌پور و سلمان هراتی. پایان‌نامه. دانشگاه شهید باهنر کرمان.

14. عالی عباس‌آباد، یوسف. (1387). غم غربت در شعر معاصر. نشریۀ گوهر گویا. سال دوم. ش6. ص155ـ180.

15. مؤتمن، زین‌العابدین. (1364). شعر و ادب فارسی. تهران: زرین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار