فرایند برجسته‌سازی زبان در شعر مقاومت گیلکی بر اساس نظریه‌ی «هنجارکاهیِ» جفری لیچ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه شاهد

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد

چکیده

از دید شفیعی کدکنی، برجسته‌‌سازی در قلمرو موسیقایی و زبانی تعریف می‌‌شود که می‌توان آن را به دو گروه موسیقایی و زبانی تقسیم کرد. جفری لیچ، زبان‌‌شناس انگلیسی، معتقد است که فرایند برجسته‌‌سازی یا به‌شیوۀ هنجارافزایی و اِعمال قواعدی اضافی بر قواعد زبان هنجار یا به‌شیوۀ هنجارکاهی یا گریز از قواعد حاکم بر زبان هنجار و عدم مطابقت و هماهنگی صورت زبانی انجام می‌‌پذیرد. در این مقاله، تلاش شده هنجارکاهی‌‌ در اشعار مقاومت و پایداری گیلکی، برمبنای نظریۀ لیچ بررسی شود. مسئلۀ اصلی آن تبیین انواع هنجارکاهی‌‌ در اشعار پایداری گیلکی است که با فیش‌برداری از پانصد واحد شعری، از سی شاعر مطرح گیلکی‌‌سرا، به‌روش اسنادی و توصیفی تحلیل شده است.
نتیجۀ این بررسی نشان می‌دهد که در اشعار انتخاب‌شده، بیشترین هنجارکاهی‌‌ها به‌ترتیب مربوط به هنجارکاهی‌‌های آوایی، واژگانی و معنایی است و هنجارکاهی نوشتاری در جامعۀ آماری مورد مطالعۀ ما مطلقاً وجود نداشت

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Process of Foregrounding in Gilaki Resisting Poetry in the Light of Geoffrey Leech’s Theory of Deviation

نویسندگان [English]

  • Ahmad Forouzanfar 1
  • Esmaeil Mohammadpour 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Shahed University
2 MA in Persian Language and Literature, Shahed University
چکیده [English]

For Shafiei Kadkani, foregrounding takes place in musical and linguistic domains and can be divided into two groups of music and language. The English linguist Geoffrey Leech believes that the process of foregrounding is achieved either through extra regularities and the imposition of extra rules to the normal language or through deviation or the deviance of the dominant rules of the normal language. This article aims at discussing deviation in Gilaki resisting poetry in the light of Leech’s theories. Its main concern is to investigate different forms of deviation in Gilaki resisting poetry. This is an attributive-descriptive research, analyzing five hundred pieces of poems by thirty prominent Gilaki poets. The results of the study indicate that in the selected poems, most of the deviations are respectively related to phonetic, lexical, and semantic domains, and there was absolutely no written deviation in the selected poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guilaki Poetry
  • foregrounding
  • defamiliarization
  • deviation
  • Geoffrey Leech

مراجع

  1. آریاپاد، محسن. (1387). اویتا من. رشت: فرهنگ ایلیا.
  2. احمدی، بابک. (1386). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
  3. اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: آگاه.
  4. انوشه، حسن. (1376). فرهنگنامۀ ادب فارسی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  5. بارور، محمد‌‌تقی. (1389). بالون صارا. رشت: حرف نو.
  6. بخش‌‌زاد محمودی، جعفر. (1385). دستور زبان گیلکی. رشت: گیلکان.
  7. بهمنی‌مطلق، یدالله؛ سیوندی، مریم. (1394). نگاهی به هنجارگریزی به اشعار نیما. دوفصلنامۀ علوم ادبی قم. دورۀ 5. ش7. بهار و تابستان. ص۱۰۱ـ۱۲۴.
  8. پوراحمد جکتاجی، محمدتقی. (1385). برازه. رشت: گیلکان.
  9. پورهادی، مسعود. (1385). باد بامو دُرشین باورد. رشت: فرهنگ ایلیا.

10. پورهادی، مسعود. (1388). رَم بوکوده اسبانِ پاصدا کی بال دَاشتیدی. رشت: فرهنگ ایلیا.

11. پهلوان‌نژاد محمدرضا؛ ظاهری بیرگانی، نسرین. (1390). هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی برمبنای الگوی لیچ. نشریۀ زبان‌شناسی تطبیقی. دورۀ 1. ش2. پاییز و زمستان 1390. ص۱۱۳ـ‌۱۲۸.

12. پیله‌‌ور، مهرداد. (1382). پنجرانِ پَا خسته بوُ. رشت: فرهنگ ایلیا.

13. حقوقی، محمد. (1371). شعر و شاعران. تهران: نگاه.

14. خواجه‌‌میری، حجت. (1386). وَل بیگفته رادوار. به‌کوشش محمد پرحلم. رشت: فرهنگ ایلیا.

15. رمضانی گوائی، مسلم. (1391). یه کولبار نگوته گب. رشت: حرف نو.

16. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1370). موسیقی شعر. چ۳. تهران: آگاه.

17. شمیسا، سیروس. (1386). نگاهی تازه به بدیع. چ۳. تهران: میترا.

18. صادقی‌‌سرشت، حسین‌‌علی. (1389). سورخه گولِ نَاجه. رشت: حرف نو.

19. صفوی، کوروش. (1360). درآمدی بر زبان‌شناسی. ج۱. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

20. ـــــــــــــــ (1390). از زبان‌‌شناسی به ادبیات. ج۱و۲. تهران: سورۀ مهر.

21. عباسی، هوشنگ. (1376). شاعران گیلک و شعر گیلکی. ج۱. رشت: گیلکان.

22. ـــــــــــــــ (1382). شاعران گیلک و شعر گیلکی. ج۲. رشت: گیلکان.

23. عباسی، حبیب‌‌الله. (1378). سفرنامۀ باران: نقد و تحلیل اشعار دکتر شفیعی کدکنی. تهران: روزگار.

24. عسکرزاده، بهروز. (1386). بیجه‌‌باد. رشت: فرهنگ ایلیا.

25. علی‌پور، مصطفی. (1378). ساختار و زبان شعر امروز. ج1. تهران: فردوس.

26. غلامی، اباذر. (1382). سل‌‌کول توسه‌‌دار. رشت: گیلکان.

27. فالر، راجرز. (1369). زبان‌‌شناسی و نقد ادبی. ترجمۀ مریم خوزان و حسین پاینده. تهران: نشر نی.

28. فرض‌پور ماچیانی، مصطفی. (1390). گیلان‌‌مهر: مقالات گیلان‌‌شناسی. رشت: فرهنگ ایلیا.

29. محمدپور، اسماعیل. (1385). آسمونه گورشابو سینه. حرف نو: رشت.

30. ــــــــــــــــــ (1386). ئی باغه سورخه گولان. رشت: کتیبه گیل.

31. مدرسی، فاطمه؛ احمدوند، حسن. (1384). زبان و ادب پارسی. مجلۀ علمی‌پژوهشی دانشگاه علامه‌طباطبایی. ش13.

32. میرصادقی، جمال. (1377). واژه‌‌نامۀ هنر داستان‌‌نویسی. تهران: نشر مهناز.

33. نوزاد، فریدون. (1372). چهل‌‌تیکه. رشت: جاوید.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار