نمودهای اسطوره و زبان حماسی در شعر نصرالله مردانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه

چکیده

توجه به اسطوره و حماسه‌ به‌ویژه‌ اساطیر و حماسه‌های ملی، یکی از مبانی اصلی در بافت معنایی و زبانی ادبیات فارسی بعد از شاهنامۀ فردوسی است که در هر دوره‌ای همگام با تحولات ادبی و متناسب با شرایط اجتماعی آن برهه ادامه یافته است. با شکل‌گیری انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی، توجه عمیق به ابعاد شعر پایداری افزون گشت. همگام با آن، گرایش به حماسه که مناسب این نوع شعر بود، رشد کرد و شاعران بسیاری با زبان و بیان حماسی، دلیری‌های رزمندگان دفاع مقدس را به تصویر کشیدند. در این پژوهش، اشعار نصرالله مردانی به‌لحاظ دارابودن عناصر اساطیری و زبان حماسی بررسی شده است. حاصل بررسی نشان می‌دهد مردانی به‌اقتضای علاقۀ خود به شاهنامۀ فردوسی و فضای سیاسی‌اجتماعی روزگار خود، از اساطیر ملی و زبان حماسی استفاده کرده است. او زبان حماسی را با زبان غنایی آمیخته و متناسب با نیازهای بیانی تازه، ظرفیت‌های تازه‌ای برای اسطوره و حماسه در شعرش ایجاد کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Manifestations of Myth and Epic Language in Nasrollah Mardani’s Poetry

نویسندگان [English]

  • Barat Mohammadi 1
  • Maryam Haddad 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Urmia Branch
2 PhD Candidate of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Urmia Branch
چکیده [English]

The consideration of myth and epic, especially the national ones, is one of the main bases in the linguistic and semantic context of Persian literature following Ferdowsi’s Shahnameh which has continued to be significant in each era in line with literary changes and in proportion to the social conditions of that era. With the Islamic Revolution and the Imposed War, there appeared a deeper consideration of the different aspects of resistance poetry. In addition, the tendency for the epic which was an essential feature of this type of poetry increased. This result in the fact that many poets used epic language to describe the valor of the warriors of the Sacred Defense. In this article, Nasrollah Mardani’s poems have been studied because they are characterized by mythical elements and epical language. Results show that considering his interest in Ferdowsi’s Shahnameh and the sociopolitical atmosphere of the time, Mardani has used national mythology and epic language, mingling epic language with the lyrical language to fashion new capacities for myth and epic in his poetry in proportion to new needs for expression.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • myth
  • epic language
  • Nasrollah Mardani
  • Sacred Defense
  • resistance poetry
  1. احمدی، ب. (1386). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
  2. اکبری، م. و حسین رئیسی (1389). شعر جنگ، ویژگی‌های کلی و چگونگی تلفیق حماسه و غنا در آن. نشریۀ حضور، 73، 404-203.
  3. الیاده، م. ( 1384). اسطوره بازگشت جاودانه. ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری.
  4. ـــــــــــــ‌. (1362). چشم‌اندازهای اسطوره. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
  5.  آموزگار، ژ. (1386). زبان فرهنگ اسطوره. تهران: معین.
  6. حوزۀ هنری (به‌اهتمام) (1387). آن یار دلنواز (یادنامۀ نصرالله مردانی). تهران: سوره‌ مهر.
  7. باقری، س. و محمدرضا محمدی نیکو (1372). شعر امروز؛ پژوهشی مبتنی بر مجموعه‌شعرهای منتشر شده (57-69). تهران: الهدی.
  8. براهنی، ر. (1371). طلا در مس (در شعر و شاعری). تهران: مؤلف.
  9. بهار، م. (1376). از اسطوره تا تاریخ. گردآوری ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: چشمه.
  10.  بیگی حبیب‌آبادی، پ. (1382). حماسه‌های همیشه. تهران: فرهنگ‌گستر.
  11. رحمدل شرفشادهی، غ.ر. (1384). معماری خیال در مجموعه آتش نی. مجلۀ دانشکدۀ ادبیات دانشگاه اصفهان، 41، 73-94.
  12. رستگار فسایی، م. (1383). اژدها در اساطیر ایران. تهران: توس.
  13. رشیدیان، ب. (1370). بینش اساطیری در شعر معاصر فارسی. تهران: گستره.
  14. سرکاراتی، ب. (1378). سایه‌های شکارشده. تهران: قطره.
  15. سنگری، م.ر. (1380). نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس. ج3، تهران: پالیزان.
  16. شریف‌پور، ع. و علی‌حسن ترابی (1394). وطن‌گرایی در شعر دفاع مقدس. نشریۀ ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، 13، 159-183.
  17. شفیعی کدکنی، م.ر. (1387). ادوار شعر فارسی، تهران: سخن.
  18. شهبازی، ا. و مهدی ملک‌ثابت (1391). الگوی بررسی زبان حماسی. فصلنامۀ پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، 23: 143-179.
  19. صدری‌افشار، غ.ح. (1373). فرهنگ فارسی امروز. ویرایش سوم. تهران: کلمه.
  20. صفا، ذ. (1374). حماسه‌سرایی در ایران. تهران: فردوس.
  21. ضیایی، ح. و علی صفایی (1389). بررسی جامعه‌شناختی گفتمان‌های شعر جنگ تحمیلی. نشریۀ ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، 2، 189-218.
  22. علوی‌مقدم، م. (1381). نظریه‌های ادبی معاصر (صورت‌گرایی و ساختارگرایی). تهران: سمت.
  23. عمرانی، خ. (1387). بررسی اسطوره در دفتر شعر نصرالله مردانی (نماد در قیام نور). کیهان فرهنگی، 267، 56-62.
  24. فرای، ن. (1374). اسطوره و ادبیات، مجموعه‌مقالات اسطوره و رمز. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
  25. کاظمی، م.ک. (1390). ده شاعر انقلاب. تهران: سوره مهر.
  26. کوپ، ل. (1384). اسطوره. ترجمۀ محمد دهقانی. تهران: علمی و فرهنگی.
  27. گورین، و.ال. و دیگران (1370). راهنمای رویکردهای نقد ادبی. ترجمۀ زهرا میهن‌خواه. تهران: اطلاعات.
  28. مردانی، ن. (1388). قانون عشق، مجموعه‌شعر. تهران: صدرا.
  29. ـــــــــــــ. (1370). خون‌نامۀ خاک. تهران: کیهان.
  30. ـــــــــــــ. (1360). قیام نور. تهران: انتشارات حوزۀ اندیشه و هنر اسلامی.
  31. مسکوب، ش. (1354). مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار. تهران: امیرکبیر.
  32. معین، م. (1391). فرهنگ فارسی معین. ج5. تهران: امیرکبیر.
  33. موسوی، س.ک. و حمزه محمدی ده‌چشمه (1394). بازتاب اسطوره‌های ملی و حماسی در شعر شاعران دفاع مقدس. نشریۀ ادبیات پایداری، 12، 323-352.
  34. واحددوست، م. (1392). بازنمایی عناصر اساطیری حماسی همبستگی ملی در شعر دفاع مقدس. فصلنامۀ مطالعات ملی، 54، 49-72.
  35. یاحقی، م.ج. (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.