مؤلفه‌های پایداری در شعر طاهره صفارزاده و سپیده کاشانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی ،دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه کردستان

چکیده

ادبیات و شعر، با توجه به تعهد خویش، نقشی پررنگ و ماندگار در فرهنگ یک ملت دارند. بخش عظیمی از شعر معاصر فارسی به جنگ تحمیلی و ادبیات دفاع مقدس اختصاص یافته است. در طول هشت سال دفاع مقدس، زنان دوشادوش مردان در تمامی صحنه‌ها حاضر بوده و به دفاع از کشور خویش پرداختند. در این میان زنان شاعر، زبان به دفاع مشروع از کشور و وطن خویش گشوده‌اند و در کنار ابراز حس وطن‌دوستی خویش، به یاد و ذکر نام‌ویاد شهیدان پرداخته و با آوردن نمادها و عناوین مختلف نسبت به ظلم و ستم متخاصمان بعثی اعتراض کردند. طاهره صفارزاده و سپیده کاشانی دو تن از مِهین‌بانوانی هستند که شعر خویش را وقف دفاع از کشور و ملت خویش ساختند. هر دو شاعر علاقۀ وافری به وطن خویش داشته و آن را به مادر تشبیه ساخته‌اند. دو شاعر از نمادهای انسانی مثل امام‌حسین(ع)، حضرت مهدی(عج) و... برای مبارزان و شهیدان ملت خویش، نیز نمادهای حیوانی مثل گرگ، دزد و شیاطین برای دشمنان بهره برده‌اند. مقالۀ حاضر می‌کوشد با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و با بررسی مضامین ادبیات پایداریِ مرتبط با دفاع مقدس، به بررسی مؤلفه‌های پایداری در شعر این دو شاعر زن بپردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Resistance Elements in the Poetry of Tahereh Saffarzadeh and Sepideh Kashani

نویسندگان [English]

  • Masoud Bavanpouri 1
  • Elham Ebrahimi 2
1 PhD Candidate of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University
2 PhD Candidate of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

Considering their commitment, literature and poetry have a lasting, significant role in the culture of a nation. A great deal of contemporary Persian poetry is devoted to the Imposed War and the Sacred Defense literature. In the course of the eight-year Sacred Defense, women accompanied men in all domains and defended their country. In such a situation, some female poets expressed the concern for the legitimate defense of their country and, commemorating martyrs and alluding to various symbols and signs, protested against the oppression of Ba’athi invaders. Tahereh Saffarzadeh and Sepideh Kashani are two female poets who devoted their poetry to the defense of their country and their people. Both poets are highly interested in their land, comparing it with the mother. The two poets use human symbols such as Imam Hossein, Imam Mahdi, etc. to describe their nation’s warriors and martyrs, while they use animal symbols such as wolf and negative characters such as thief and Satan to describe the enemy. The present research investigates resistance elements in the writings of the two female poets, using descriptive research methodology and studying the themes of resistance literature pertaining to the Sacred Defense.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sacred Defense
  • women
  • poetry
  • resistance literature
  • country
  1. آیینه‌وند، ص. (1372). پژوهش‌هایی در تاریخ و ادب. تهران: اطلاعات.
  2. ابراهیمی کاوری، ص. و دیگران (1392). تطبیق مضامین شعری ملک‌الشعرای بهار و سامی البارودی. مطالعات ادبیات تطبیقی، ۷(25)، 95-116.
  3. ابن‌‌منظور، م. (1414). لسان‌العرب. چ۳. بیروت: دار صادر.
  4. ابوحاقه، ا. (1979). الالتزام فی الشعر العربی. بیروت: دار العلم للملایین.
  5. اکبری، م. و احمد خلیلی (1389). بررسی اشعار طاهره صفارزاده از دیدگاه فکری. فصلنامۀ تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، ۳(۴)، 35-67.
  6. امیری خراسانی، ا. و قدرت آخشن (1391). اسوه‌های مذهبی در شعر دفاع مقدس. نشریۀ ادبیات پایداری، 4(7)، 30-58.
  7. انوری، ح. (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن.
  8. بسیسو، ع.ر. (1999). قصیدة القناع فی الشعر العربی المعاصر. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
  9. بصیری، م.ص. (1376). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی از مشروطه تا 1320ش. پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ دکترا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
  10. بنونیست، ا. (1377). دین ایرانی بر پایۀ متن‌های معتبر یونانی. ترجمۀ بهمن سرکاراتی. چ۳. تهران: قطره.
  11. بیرونی، ا. (1352). آثار الباقیة. ترجمۀ اکبر داناسرشت. تهران: ابن‌سینا.
  12. پیرزادنیا، م. و زهره نورمحمد نهال (1396). نقد و بررسی جلوه‌های آزادی در شعر حلمی سالم. دوفصلنامۀ ادبیات دفاع مقدس، 1، 67-82‌.

13. جواری، م.ح. (1388). تحلیل تطبیقی ققنوس و آلباتروس دو شعر از نیما و بودلر. مجلۀ پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، 1، 17-۳۰.

  1. خیریه، ب. (1384). نقش حیوانات در داستان‌های مثنوی معنوی. تهران: فرهنگ مکتوب.
  2. سنگری، م.ر. (1377). ادبیات پایداری. نامۀ پژوهش (ویژۀ دفاع مقدس)، ۳(9).
  3. صفارزاده، ط. (1384الف). دیدار صبح. چ۲. تهران: پارس کتاب.
  4. ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ـــــــــــــــــ‌. (1384ب). روشنگران راه. تهران: برگ زیتون.
  5. ـــــــــــــــــ‌‌. (1386). بیعت با بیداری. چ۴. تهران: هنر بیداری.
  6. صنعتی، م.ح. (1389). آشنایی با ادبیات دفاع مقدس. تهران: صریر.
  7. عطوات، م.ع. (1998). الاتجاهات الوطنیة فی الشعر الفلسطینی المعاصر من 1918 إلی 1967. بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
  8. عمید زنجانی، ع.ع. (1384). انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن. چ۱۵. تهران: طوبی.
  9. غیبی، ع.الف و دیگران (1393). هویت اسلامی‌عربی و استکبارستیزی در اشعار فاروق جویده و نقش او در بیداری اسلامی، نشریۀ ادبیات پایداری، ۶(11)، 310-332.
  10. فروغی جهرمی، م.ق. (1389). مقوله‌ها و مقاله‌ها... . تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس.
  11. فیروزآبادی، م.ا. (1412). القاموس المحیط. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  12. کاشانی، س. (1389). مجموعه‌آثار سپیده کاشانی. تهران: انجمن قلم ایران.
  13. گردیزی، ع.ح. (1374). زین‌الأخبار. به‌اهتمام عبدالحی حبیبی. تهران: بنیاد فرهنگی ایران.
  14. لک، م. (1384). ایران‌زمین در شعر فارسی. تهران: مؤسسه مطالعات ملی.
  15. محسنی‌نیا، ن. (1388). مبانی ادبیات مقاومت معاصر ایران و عرب. نشریۀ ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱(۱).158-143
  16. محمد فتوح، ا. (1984). الرمز و الرمزیة فی الشعر العربی المعاصر. چ۳. قاهره: دارالمعارف.
  17. مقدسی، م. (1374). آفرینش و تاریخ. ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.