تحلیل مضامین پایداری اخوان ثالث براساس نظریة عمل پی یر بوردیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد

چکیده

جامعه و ادبیات رابطه‌ای متقابل و دوسویه دارند و آثار ادبی محصول و مولود حیات و محیط اجتماعی هستند. نظریۀ عمل پی‌یر بوردیو به تعامل ادبیات و جامعه و تأثیر متقابل آن دو بر یکدیگر می‌پردازد. میدان، منش و کنش، سه رکن اصلی نظریۀ عمل را تشکیل می‌دهند. این نظریه یکی از نظریه‌های کاربردی برای تحلیل جامعه‌شناختی متون ادبی به شمار می‌آید که چارچوب نظری این پژوهش بر آن استوار است. در این گفتار، دورۀ دوم شاعری اخوان ثالث براساس نظریۀ عمل بوردیو با رویکردی تحلیلی‌توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که اخوان در قطب مستقل زیرمیدان تولید شعر فارسی جای می‌گیرد. وی از منشی ثابت و پایدار برخوردار بوده و هرگز شعرش را در خدمت اربابان قدرت و صاحبان ثروت قرار نداده است. تغییر چهرۀ شاعری، استفاده از زبان، لحن و آهنگ حماسی، بیان نمادین و سمبلیک، ترسیم چهرۀ جامعه، ترسیم چهرۀ ظالمانۀ حکومت، بیان خفقان حاکم بر جامعه، فقر، مبارزه و تلاش برای رهایی از ظلم حاکم و... را می‌توان از مهم‌ترین کنش‌های وی برشمرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Resistance Themes in Akhavan Sales’ Poetry in the Light of Pierre Bourdieu's Theory of Practice

نویسندگان [English]

  • Arezu Pouryazdanpanah Kermani 1
  • Rahim Karami 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Yazd University
2 MA Student of Persian Language and Literature, Yazd University
چکیده [English]

Society and literature have a reciprocal relationship, and literary works are both products and producers of life and the social environment. Pierre Bourdieu’s theory of practice deals with the interaction between literature and society and their mutual impact on each other. Field, mode, and action form the three pillars of the theory of action. It is one of the applied theories for the sociological analysis of literary texts on which the theoretical framework of this research is based. The present study investigates the second phase of Akhavan Sales’ poetry in the light of Bourdieu’s theory of action through a descriptive analytical approach. The research findings indicate that Akhavan is classified as an independent author in Persian poetry. He has had a stable personality and has never used his poetry as a service to the masters of power and the owners of wealth. Changing poetic iconization, use of epic language, tone and rhythm, symbolic expression, depiction of society and the State’s oppression, representation of the dominant suppression in society, delineation of poverty, the struggle to resist the dominant oppression, etc. can be cited as his most important actions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pierre Bourdieu
  • Theory of Practice
  • Action
  • Personality
  • Akhavan Sales

مراجع

  1. 1. ابراهیمی، ن. (1370). باغ بی‌برگی: یادنامۀ مهدی اخوان ثالث. به‌اهتمام مرتضی کاخی. تهران: ناشران.

    2. اخوان ثالث، م. (1363). آخر شاهنامه. چ۸. تهران: مروارید.

    3. ــــــــــــــــــ. (1370). زمستان. چ۳. تهران: مروارید.

    4. ــــــــــــــــــ. (1381). از این اوستا. چ۲. تهران: مروارید.

    5. باقری، م. (1391). نوستالژی در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه حکیم سبزواری.

    6. بوردیو، پ. (1380). نظریۀ کنش. ترجمۀ مرتضی مردیها. تهران: نقش و نگار.

    7. پرستش، ش. و قربانی، س. (1388). بررسی ساختاری زیرمیدان تولید شعر در ایران. جامعه‌شناسی هنر و ادبیّات، 1(1)، 23ـ38.

    8. جمشیدی‌ها، غ. و پرستش، ش. (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریۀ عمل پی‌یر بوردیو. نامۀ علوم اجتماعی، 30، 1ـ32.

    1. حجازی، ب. و رحیمی، ف. (1390). وطن‌دوستی در سروده‌های اخوان ثالث و ایلیاد ابوماضی. نشریۀ ادبیات تطبیقی، 3(5)، 73ـ100.
    2. حسنی کندسر، احمد (1390). اجتماعیات در ادب فارسی با نگاهی به سیر اندیشه و اعتقادات و اخلاقیات در ادب فارسی قرن ششم. زبان و ادب فارسی. 64(224)، 63ـ86.
    3. حقوقی، م. (1380). شعر زمان ما 2: مهدی اخوان ثالث. چ۸. تهران: نگاه.
    4. خسروی، ز. (1395). درون‌مایۀ شعر مهدی اخوان ثالث (م. امید). پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران، مازندران.
    5. دستغیب، ع. (1373). نگاهی به مهدی اخوان ثالث. تهران: مروارید.
    6. روزبه، م. (1389). شرح، تحلیل و تفسیر شعر نو فارسی. ج2. تهران: حروفیه.
    7. سارتر، ژ. (1348). ادبیات چیست؟. ترجمۀ ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی. تهران: زمان.
    8. شفیعی‌کدکنی، م. (1370). ناگه غروب کدامین ستاره: یادنامۀ مهدی اخوان ثالث. به‌کوشش محمد قاسم‌‌زاده و سحر دریایی. تهران: بزرگمهر.
    9. عموری، ن. (1394). کاوشی بر بن‌مایه‌های ادبیات پایداری در شعر محمد فتیوری و اخوان ثالث (براساس مکتب سلافی). مجلة الجمعیة العلمیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها، 11(36)، 75ـ94.
    10. عموری، ن. و عقیقی، م. (1393). واکاوی تطبیقی برخی مضامین ادبیات پایداری در شعر اخوان ثالث و امل دنقل. ادب‌نامۀ تطبیقی، 1(1)، 95ـ110.
    11. غنی‌پور، م. و دیگران (1391). تحلیل مؤلفه‌های ادبیات پایداری در اشعار طاهره صفارزاده. نشریۀ ادبیات پایداری دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی کرمان، ۴(7)، 139ـ176.
    12. فرزاد، ع. (1388). دربارۀ نقد ادبی. چ۵. تهران: قطره.
    13. کاخی، م. (1371). صدای حیرت بیدار: گفت‌وگوهای مهدی اخوان ثالث. تهران: زمستان.
    14. گرنفل، م. (1389). مفاهیم کلیدی بوردیو. ترجمۀ محمدمهدی لبیبی. تهران: افکار.
    15. لنگرودی، ش. (1377). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج2. چ۲. تهران: مرکز.
    16. محمدی آملی، م. (1377). آواز چگور: زندگی و شعر مهدی اخوان ثالث. تهران: ثالث.
    17. مختاری، م. (1378). انسان در شعر معاصر: با تحلیل شعر نیما، شاملو، اخوان و فروغ فرخزاد. چ۲. تهران: توس.
    18. مظاهری، ج. و دیگران (1384). لکۀ ابر عابر آفاق نومیدی (نگاهی به شعر اخوان، با تکیه بر تأثیر کودتای 28 مرداد 1332). مجلۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ۲(41)، 251ـ276.
    19. مقصودی، ع. و دیگران (1394). تحلیل جامعه‌شناختی اشعار جمال‌الدین محمدبن‌عبدالرزاق اصفهانی براساس نظریۀ عمل پی‌یر بوردیو. نشریۀ ادب و زبان دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۸(37)، 213ـ233.

     

    1. Bourdieu, P. & Darbel, A. (1997). The love of Art. Polity Press.
    2. Bourdieu, P. & Wacquant, L. (2002). An Invitation to Reflexive sociology. Polity Press.
    3. Griller, R. (1996). The Return of the subject? The Methology of Pierre Bourdieu. Critical Sociology, 22(1).
    4. Swartz, D. (1997). Culture & Poewr: The Sociology of Pierre Bourdieu. The University of Chicogo Press.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار