تحلیلِ گفتمانِ انقلابی در شعر موسوی گرمارودی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه

چکیده

علی موسوی گرمارودی یکی از شاعران قبل از انقلاب اسلامی است که شعر نو را با مایه‌های مذهبی و انقلابی سروده و پس از انقلاب نیز شیوۀ خود را تداوم بخشیده است. شعر او از همان ابتدا با روح مبارزاتی و گونه‌ای تعهد اجتماعی و انسانی پیوند داشت و مفاهیم و موضوعاتی را در بر می‌گرفت که دارای صبغۀ مذهبی بود؛ هم‌چنین ظرفیت تبدیل‌شدن به نوعی گفتمان انقلابی را داشت. گفتمان انقلابیِ گرمارودی، مبتنی بر نگرش فلسفی و رویکرد اجتماعی و انسانی خاصی است که بر آموزه‌ها و ارزش‌های دینی تکیه دارد. این گفتمان، برآمده از جهان‌بینی و دریافتی است که گرمارودی در طول سال‌های مبارزه به دست آورده و دارای عناصرِ گفتمانی و مؤلفه‌ها و نشانه‌هایی است که به‌صورت آشکار و مستتر در اشعارش بازتاب یافته است. در این نوشتار، چگونگی تکوینِ گفتمانِِ مسلط در سروده‌های نوپردازانۀ موسوی گرمارودی که از آن به گفتمان انقلابی تعبیر شده، مورد بررسی قرار گرفته. به‌موازات آن، مؤلفه‌ها و نشانه‌های چنین گفتمانی تعریف و تحلیل شده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Revolutionary Discourse in Mousavi Garmaroudi’s Poetry

نویسنده [English]

  • Abbas Baghinejad
Assistance Professor of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Urmia Branch
چکیده [English]

Ali Mousavi Garmaroudi is one of the poets of the pre-revolutionary Iran who wrote New Poetry with religious and revolutionary themes and continued his style after the Islamic Revolution. From the very beginning, his poetry was connected with the spirit of struggle and some sorts of social and human commitment, comprising concepts and subjects that were religious in nature and were potential to become a kind of revolutionary discourse. Gramroudi’s revolutionary discourse is based on a philosophical attitude and a particular social and human approach that relies on religious teachings and values. This discourse derives from a worldview and understanding that Garmaroudi has achieved in the course of some years of struggle and is characterized by discursive elements, components and signs that are reflected explicitly and implicitly in its poems. This paper investigates the way the dominant discourse in Mousavi Garmaroudi’s modern poems, which has been hailed as the revolutionary discourse, has evolved. In addition, the components and signs of such a discourse have been defined and analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • revolution
  • revolutionary discourse
  • human attitude
  • Mousavi Garmaroudi

مراجع

  1. ، م. (1371). نقد ‌و تحلیل ادبیات انقلاب اسلامی؛ بخش اول، شعر. ج1. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
  2. امینی، ع.ا. (1380). گفتمان ادبیات سیاسی ایران در آستانۀ دو انقلاب. تهران: سیرنگ.
  3. براهنی، ر.(1371). طلا در مس. ج1. چ1. تهران: مؤلف.
  4. بیگدلو، ر. (1392). درون‌مایه‌های اساسی شعر مذهبی در دو دهۀ چهل و پنجاه. فصلنامۀ مطالعات ملی، 14(54)، 169ـ196.
  5. بهداروند، ا. (1388). این روزها می‌گذرد، زیباشناسی و سیر تحول شعر قیصر امین‌پور. تهران: نقش جهان.
  6. پورقمی، ن. (1355). شعر و سیاست و سخنی درباره ادبیات ملتزم. تهران: مروارید.
  7. تایسن، ل. (1387). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. ترجمۀ مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی. تهران: نگاه امروز، حکایت قلم نوین. 
  8. ترابی، ض. (1389). شعری به‌مثابۀ هویت؛ صدای سبز: به‌گزیدۀ شاعر از شعرهای خویش...، چ3. تهران: قدیانی.
  9. تسلیمی، ع. (1387). گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران، شعر. تهران: اختران.
  10. توکلی، ز. (1389). تطورات شعر دفاع مقدس... مقوله‌ها و مقاله‌ها؛ بررسی ادبیات دفاع مقدس. به‌کوشش محمدقاسم فروغی جهرمی. ج1. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس. 
  11. زرشناس، ش. (1383). واژه‌نامۀ فرهنگی سیاسی. تهران: کتاب صبح.
  12. رسول‌نیا، ح. و مریم آقاجانی (1391). پایداری و ناپذیرایی در شعر محمود درویش و موسوی گرمارودی. فصلنامۀ ادب عربی، 4(3)، 95ـ116.
  13. رعیت حسن‌آبادی، ع.ر. (1394). مانیفست و تلقی از آن در گفتمان شعر مدرن و پسامدرن فارسی. فصلنامۀ نقد ادبی، 31.
  14. حسن‌لی، ک. (1383). گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
  15. حقوقی، م. (1377). مروری بر تاریخ ادب و ادبیات امروز ایران 2، نظم ـ شعر. تهران: قطره.
  16. ــــــــــ. (1381). حد همین است. تهران: قطره.
  17. خرمشاهی، ب. (1389). نخبۀ شعر و شعر نخبۀ گرمارودی؛ صدای سبز: به‌گزیدۀ شاعر از شعرهای خویش... . چ3. تهران: قدیانی.
  18. سپانلو، م.ع. (1380). هر اتاقی مرکز جهان است؛ گفت‌وگوهایی با اهل قلم. سایر محمدی. تهران: نگاه.
  19. سلمانی‌نژاد مهرآبادی، س. و عبدالرضا سیف (1395). بررسی اسطوره و انواع آن در شعر معاصر با نگاهی به شعر موسوی گرمارودی. پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت، 5(1)، 19ـ38.
  20. صنعتی، م.ح. (1389). آشنایی با ادبیات دفاع مقدس. چ1. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
  21. کاظمی، م.ک. (1389). ده شاعر انقلاب. تهران: سوره مهر.
  22. گلی‌زاد، پ. و محمود رضایی دشت‌ارژنه (1393). سبک ایدئولوژیک شعر عاشورایی معاصر. فصلنامۀ پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، 18، 65ـ92.
  23. لنگرودی، ش. (1378). تاریخ تحلیلی شعر نو، ج4. چ3. تهران: مرکز.
  24. موسوی گرمارودی، س.ع. (1357). سرود رگبار. تهران: رواق.
  25. ـــــــــــــــــــــــ. (1358). در فصل مردن سرخ. تهران: راه امام.
  26. ـــــــــــــــــــــــ. (1363). خط خون. تهران: زوار.
  27. ـــــــــــــــــــــــ. (1368). دستچین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  28. ـــــــــــــــــــــــ. (1371). در مسلخ عشق. چ3. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  29. ـــــــــــــــــــــــ. (1373). باران اخم؛ گزینۀ شعر جنگ. تهران: حوزۀ هنری.
  30. ـــــــــــــــــــــــ. (1375). گزینۀ اشعار گرمارودی. گزینش و پیش‌گفتار: بهاء‌الدین خرمشاهی. چ1. تهران: مروارید.
  31. ــــــــــــــــــــــ. (1389). صدای سبز: به‌گزیدۀ شاعر از شعرهای خویش... . چ3. تهران: قدیانی.
  32. ـــــــــــــــــــــ. (بهار 1391). مصاحبه با موسوی گرمارودی. رضا بیات. فصلنامۀ امامت‌‌پژوهی، ۲(5)، 103ـ124.
  33. ـــــــــــــــــــــ. (1392). خواب ارغوانی. چ3. تهران: سوره مهر.
  34. مقدمی، م.ت. (بهار 1390). «نظریۀ تحلیل گفتمان لاکا و موف و نقد آن». فصلنامۀ علمی‌پژوهشی معرفت فرهنگی‌اجتماعی، ۲(2)، 91ـ124.
  35. میلز، س. (1388). گفتمان. ترجمۀ فتاح محمدی. چ2. زنجان: هزارۀ سوم.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار