رویارویی نویسندگان ادبیات داستانی پایداری در انعکاس شخصیت زن با رویکرد زن محورانه و هستی شناسانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه قم

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم

چکیده

بسیاری از فرهنگ‌ها در جهان، دختران و زنان را به‌گونه‌ای تربیت می‌کنند که تنها در برخورد با مردان تعریف شوند. اعمال و حرکات زنان با توجه به تعریف جنس اول، مرد، معنا می‌شود و نفوذ فرهنگی و تاریخی سبب‌سازی است تا در ضمیر خودآگاه یا ناخودآگاه مردمان هر سرزمین، قوانینی در جهت مقابله با هرگونه برون‌رفت زنان از هنجارها وجود داشته باشد. سیمون دوبوار بر آن است که هر جامعه‌ای در تلاش است تا تعریف‌هایی از زن ارائه کند و وی را جنس دوم تلقی کرده و درنهایت زن را زن تربیت کند؛ این در حالی است که اگزیستانسیالیسم نیز معتقد است که انسان قبل از اینکه به مرتبۀ وجودی «من» برسد، دیگران وجود او را غصب کرده‌اند. به این ترتیب، هرکس در کیفیت هستی دیگران مضمحل می‌شود و این، نوعی استبداد است. از سویی بر این نکته نیز تأکید می‌شود که افراد محدودی درصدد رهایی خود از این استبداد برمی‌آیند. در پژوهش پیشِ‌رو با توجه به اهمیت شخصیت زن در حیطه‌های ادبیات داستانی پایداری، تلاش خواهیم داشت تا با روش توصیفی‌تحلیلی به واکاوی این موضوع به‌نحوی مقایسه‌ای، میان نویسندگان زن و مرد، بپردازیم و بدانیم چگونه زنان در جامعۀ تصویرشدۀ داستان‌های منتخب این پژوهش، زن تربیت می‌شوند. می‌توان به این نتیجه اشاره داشت که نویسندگان زن در داستان‌های خود این موضوع را غالباً به عمد و گاه ناخواسته، نمایش داده‌اند؛ اما در آثار داستانی نویسندگان مرد، با نگاه و نگارشی مردانه‌تر و نیز دغدغه‌نبودن این موضوع مواجهیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Confrontation Between Male and Female Fictional Writers of Resistance Literature in the Reflection of Female Characters in Terms of Feminist and Ontological Approaches

نویسندگان [English]

  • Soodabe Mehragha 1
  • Mohammad reza Movahedi 2
1 MA in Persian Language and Literature, University of Qom
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Qom.
چکیده [English]

Many cultures around the world educate girls and women in a way that they find significance only in their dealings with men. Deeds and behaviors of women are defined by the first sex, i.e. man, and cultural and historical determinants are at work to implement some laws in the conscious or unconscious minds of men of all lands to resist women’s struggles to be disentangled from the norms. Simone de Beauvoir argues that all societies strive to provide some definition about women and regards them as the second sex to finally educate women to be women; however, existentialism asserts that humans’ existance is dominated by others before they come to the existential stage of “I.” As a result, each man is decayed in others’ existential quality, and this is a kind of tyranny. Also, it is emphasized that few people try to free themselves from such tyranny. Considering women’s place in resistance literature, the present research applies descriptive analysis to comparatively investigate the question of existentialism in male and female authors to discuss the way women in the selected stories are educated to be women. One can conclude that female writers have been predominantly knowingly and occasionally unknowingly displaying this issue in their stories. However, in male writers’ works, one can face a more masculine approach and writing as well as the lack of concern about this issue.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Woman
  • feminism
  • existentialism
  • resistance literature
  • novel
  1. آبوت، پ.؛ و کـلر، و. (1380). جامعه‌شناسی زنان. ترجمۀ منیثره نجم عراقی. تهران: نشر نی.
  2. آرمین، م. (1390). سرود اروندرود. تهران: انجمن قلم ایران.
  3. اشرفی، ف. (1388). پسامدرنیسم در آثار بلقیس سلیمانی. فرهنگ و هنر، 100، ۹۱ـ۹۳.
  4. اعزازی، ش. (١٣٨٢). جامعه‌شناسی خانواده. چ۳. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
  5. اولیایی‌نیا، هـ‌.‌ (1382)،. نقد‌ فـمنیستی ویـرجینیا وولف. کتاب ماه‌ ادبیات‌ و فلسفه، 74، 148.
  6. بارت، و. (1362). اگزیستانسیالیسم چیست؟. ترجمۀ م. مشکین‌پوش. تهران: آگاه.
  7. بورنف، ر. (1378). جهان رمان. ترجمۀ نازیلا خلخالی. تهران: مرکز.
  8. بووار، س. د. (1380). جنس دوم. ترجمۀ قاسم صنعوی. تهران: طوس.
  9. پاینده، ح. (1382). گفتمان نقد. تهران: روزگار.
  10. حسن‌بیگی، ا. (1383). اشکانه. تهران: قدیانی.
  11. دورانت، و. (1376). لذات فلسفه. ترجمۀ عباس زریاب. تهران: علمی و فرهنگی.
  12. روانی‌پور، م. (1379). دل فولاد.تهران: قصه.
  13. زواریان، ز. (1370). تصویر زن در ده سال داستان‌نویسی انقلاب اسلامی. تهران: حوزۀ هنری.
  14. ساروخانی، ب. (1387). بازتولید نابرابری جنسیتی در خانواده؛ مطالعه تطبیقی زنان شاغل و خانه‌دار شهر ایلام. پژوهش اجتماعی، 1، ۴۱ـ۶۷.
  15. سلیمانی، ب. (1387).خاله‌بازی. تهران: ققنوس.
  16. سلیمانی، ب. (1389). بازی آخر بانو. تهران: ققنوس.
  17. شمیسا، س. (1390). مکتب‌های ادبی. تهران: قطره.
  18. امامی، ن. (1385). مبانی و روش‌های نقد ادبی، تهران: جامی.
  19. عبداللهیان، ح. (1381). شخصیت و شخصیت‌پردازی در داستان معاصر. تهران: آن.
  20. فتاحی، ح. (1388). عشق سال‌های جنگ. تهران: قدیانی.
  21. فصیح، ا. (1371). ثریا در اغماء. تهران: مؤلف.
  22. لوشر، م. (1369). روانشناسی رنگ‌ها. ترجمۀ ویدا ابی‌زاده. تهران: درسا.
  23. محمدعلی، م. (1380). نقش پنهان. تهران: کاروان.
  24. مردیها، م. (1386). فمینیسم و فلسفۀ اگزیستانسیالیسم، نشریه مطالعه زنان،سال 5،شماره 2،ص: 78-73.
  25. مشرف، م. (1385). شیوه‌نامۀ نقد ادبی. تهران: سخن.
  26. مندنی‌پور، ش. (1377). دل دلدادگی. تهران: زریاب.
  27. زرلکی، ش. (1382). زنان علیه زنان؛ جستاری روانشناختی بر آثار آلبادسس پدس، تهران: فرهنگ کاوش.
  28. نرسیسیانس، ا. (1383). مردم‌شناسی جنسیت. تهران: افکار.
  29. نعمتی، آ. (1382). تحلیلی بـر تفاوت‌های زبانی زنان و مردان؛ تحقیقی در جامعه‌شناسی زبان. مجلۀ دانـشکدۀ عـلوم ‌‌انـسانی‌ سمنان، 5.
  30. طاهری، ق. (1388). زبان و نـوشتار زنـانه؛ واقعیت یـا توهم؟. مجلۀ زبان و ادب دانشگاه پیام نور قزوین، شماره42.
  31. حسینی، م. (1384). روایت زنانه در داستان‌نویسی زنانه. کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ۸(6).