بررسی ادبی و تاریخی داستان های برگزیده دربارة خرمشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه شیراز

2 کارشناسی ارشد ادبیات پایداری ،دانشگاه شیراز

چکیده

وقوع جنگ تحمیلی مهم‌ترین حادثۀ چند دهۀ اخیر کشورمان و اشغال و فتح خرمشهر از نقاط اوج این حادثه است. ازآنجاکه سخن و ادبیات مانند دیگر امور تحت تأثیر حوادث بیرونی است، در این پژوهش سعی شده است تا با روش تحلیلی به بررسی ادبی، عناصر داستانی و سندشناسی تاریخی نُه داستان و یک مجموعه‌داستان (شامل سه داستان کوتاه) که در سال‌های مختلف دربارۀ خرمشهر نوشته شده‌اند بپردازیم. نتایج نشان داد که این داستان‌ها ازنظر عناصر داستانی رو به پیشرفت داشته و ازنظر ادبی دارای تنوع کمتری شده‌اند. داستان‌ها ازنظر ویژگی‌های فکری نیز در این سال‌ها، تفاوت چندانی در موضوعات با هم نداشته‌اند. در بخش زیادی از این داستان‌ها انطباق حوادث با واقعیت‌های تاریخ جنگ مشهود است. همچنین نویسندگان در سال‌های اخیر تمایل کمتری به استفاده از سندیت تاریخی اشخاص و مکان‌ها در داستان‌ها نشان داده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Literary and Historical Study of Selected Fictions on Khorramshahr

نویسندگان [English]

  • Zarrin-taj Varedi 1
  • Somaye Sheikhi 2
1 Associate Professor, Persian Language and Literature Department, Shiraz University
2 MA in Resistance Literature, Shiraz University
چکیده [English]

The outbreak of the Imposed War is the most important event of our country in the past few decades, and the occupation and liberation of Khorramshahr is its climax. Since speech and literature, similar to other phenomena, are influenced by external events, this study applies analytical approach to investigate the literary properties, elements of fiction and historical authenticity in 9 stories and a story collection (containing 3 short stories) written about Khorramshahr in different years. Results showed that these stories have progressed in terms of the elements of fiction while they have regressed in terms of the diversity of literary properties. In terms of intellectual properties, these stories have not been significantly different in their subjects in these years. In most parts of these stories, the fictional events and historical realities about the war coincide. Also, the authors have showed less interest in using historical authenticity of persons and places in their stories in recent years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khorramshahr
  • Elements of fiction
  • Stylistics
  • historical authenticity
  1. ابوالحسنی، م. (1385). اشغال؛ تصویر سیزدهم. چ۲. تهران: روایت فتح.
  2. اخلاقی، ع. (1391). سرزمین محبوب من. چ۱. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.
  3. اقدامی، س. (1389). از شوش خرمشهر تا شوش رودسر. نشریۀ الکترونیکی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس گیلان. 20شهریور1393. دسترسی در: www.Ravayate8.Blogfa.Com .   
  4. اکبرى شلدره­اى، ف. (1382). درآمدی بر ادبیات داستانی پس از انقلاب اسلامی. چ۱. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامى.
  5.  امیری خراسانی. (1389). مؤلفه­های پایداری در سیمای شخصیت­های رمان دفاع مقدس. دوفصلنامه ادبیات پایداری، ۱(2)، ۳۶-۳۱.
  6. ـــــــــــــــــــــ. (1387). نامه­ پایداری. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس. 1(مقدمه).
  7. انصاری، م. و همکاران. (1386). خرمشهر در جنگ طولانی. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
  8. بارونیان، ح. (1387). شخصیت­­پردازی در داستان­های کوتاه دفاع مقدس. چ۱. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.
  9. برون، م. (1391). معرفی سردار شهید جمشید برون، شهید مداح خوزستان. 5آبان 1394. دسترسی در: www.Jboroon.Blogfa.Com.
  10. بهمن، ک. (1385). جنگی که بود. چ۲ (ویراست دوم). تهران: صریر.
  11. پارسی­نژاد، ک. (1382، دی و بهمن). رسالت واقعی رمان تاریخی. ماهنامۀ ادبیات داستانی، ۱۱(۷۶-۷۵)، ۵۱-۴۸.
  12. ----------(1389). داستان جنگ به روایت دیگر. مقوله­ها و مقاله­ها.ج 2 .تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس، ۱۲۵-۹۳.
  13. پایگاه اطلاع­رسانی بنیاد شهید و امور ایثارگران. تارنمای تخصصی. 11و12خرداد1394. دسترسی در: www.Isaar.Ir.
  14. جانقلی، م. (1378). در جستجوی من. چ۱. تهران: دفتر هنر و ادبیات ایثار.
  15. جزینی، م. (1391). بیایید خرمشهر را دوباره بخوانیم. جام‌جم آن­لاین. 4مرداد1393. دسترسی در: press.jamejamonline.ir  .
  16. حبیبی، ا. (1380). خرمشهر در جنگ.چ۱. ج2. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
  17. حسینی، ا. (1388). دا (خاطرات سیده‌زهرا حسینی). چ۳۶. تهران: سوره مهر.
  18. خرامان، م. (1390). واقع‌نمایی در ادبیات پایداری؛ چهارده مقاله دربارۀ داستان‌کوتاه. چ۱. تهران: صریر، ۳۱۱-۲۹۹.
  19. دهقان، ا. (1392). بچه­های کارون. چ۱. تهران: سوره مهر.
  20. دهقانی، ا. (1387). دختران خرمشهر. چ۱. تهران: مجنون.
  21. رهگذر، ر. (۱۳۷۰). نیم‌نگاهی به هشت سال قصه جنگ. چ۱. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری.
  22. سلیمانی، ن. (1391). نخل­ها و آدم­ها. چ۳. تهران: سپاه پاسداران، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
  23. شیرعلی‌نیا، ج. (1392). دایرة­المعارف مصور تاریخ جنگ. چ۲. تهران: سایان.
  24. شیرعلی­نیا، ج. و زاهدی، س. (1388). قلب مقاومت؛ روایت خرمشهر. چ۲. تهران: فاتحان.
  25. عملیات بیت­المقدس (آزادی خرمشهر). (1387). نویسنده ناشناخته. چ۴. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
  26. فراست، ق. (1392). نخل­های بی­سر. چ۲. تهران: صریر، امیرکبیر (کتاب­های سیمرغ).
  27. فیاض­منش، ف. (1379). شخصیت و شخصیت­­پردازی در هشت رمان جنگ. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، تهران:
  28. قیصری، م. (1380). ضیافت به صرف گلوله. چ۱. تهران: سوره مهر.
  29. ــــــــــــــ. (1388). «عطر عربی فردوس»، از مجموعه‌داستان سه دختر گلفروش. چ۵. تهران: سوره مهر.
  30. گرجی، م. (1390). بررسی عنصر شخصیت و شخصیت­پردازی در داستان­های دفاع مقدس با توجه به عنصر نام­شناسی. چهارده مقاله دربارۀ داستان‌کوتاه. پنجمین جشنوارۀ یوسف. تهران: صریر. چ۱. ۲۴۱-۲۱۹.
  31. محمدی، م. (1390). زنی بر بام. از داستان­های برگزیدۀ پنجمین جشنوارۀ داستان‌کوتاه دفاع مقدس:جایزۀ ادبی یوسف. چ۱. تهران: صریر.
  32. مردانه، م. (1393). جمشید برون. 6مهر1394. دسترسی در: www.kanoonashrafi.persianBlogfa.Ir  .
  33. مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ. بی­تا. [بروشور]. نقشه­ی سیاحتی مناطق جنگی خوزستان.
  34. مغنیمی، م. (1394). خرمشهر: مصاحبۀ نگارنده. (خرداد 1394).
  35. مکری­نژاد، ا. (1394). خرمشهر: مصاحبۀ نگارنده­. (خرداد تا مرداد 1394).
  36. مؤذن، ن. (1360). آخرین نگاه از پل خرمشهر. چ۱. تهران: جهان‌سو. یادداشت­ها، زندگی­نامه­ها، بروشورها و مصاحبه با خانواده­های شهدا. موجود در بایگانی بسیج خواهران خرمشهر (پرونده­های شهدا).