زن آرمانی و آرمان‌گرای رمان انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اراک.

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اراک.

چکیده

ظرفیت­های رمان آنچنان گسترده و متنوع است که می­توان بر مبنای آنها به شناختی درست و تقریباً کامل از جامعه و افراد آن رسید. همچنین به دلیل اینکه رمان حیاتی جدا از زندگی آدمی ندارد می­توان آن را منبعی از رفتارهای انسانی دانست که بر اساس آنها به علایق افراد جامعه دست پیدا کرد. پس دور از واقعیت نیست اگر گفته شود رمان برای بازنمایی زندگی انسان معاصر بیشترین ظرفیت را دارد. در مقاله حاضر نیز با تکیه بر چند رمان منتخب از رمان­های انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، مفاهیم زن آرمانی و آرمان‌گرا در نگاه نویسندگان زن و مرد بررسی شده است. بر مبنای نتایج پژوهش مشخص شده که جنسیت مهمترین عامل تفاوت در تعریف زن آرمانی و آرمان‌گرا است. نویسندگان زن، زنی را آرمانی و آرمان‌گرا دانسته­اند که از مردسالاری گریخته، به استقلال رسیده باشد و نویسندگان مرد نیز زنی را دارای این خصوصیات می­دانند که در محیط خانه و خانواده به تعالی رسیده باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Ideal and Idealistic Woman of the Novel of the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • Fariba Rahimi 1
  • Shahrokh Hekmat 2
1 PhD in Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Arak Branch.
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Arak Branch.
چکیده [English]

The capacities of the novel are so vast and varied that they can be used to arrive at an accurate and almost complete understanding of society and its individuals. Also, because the novel does not have a life apart from human life, it can be considered a source of human behavior based on which the interests of individuals in society can be achieved. So it is not far from the truth to say that the novel has the most potential to represent the life of contemporary man. In the present article, based on selected novels from those of the Islamic Revolution and eight years of Holy Defense, the concepts of idealistic and idealistic women in the eyes of male and female writers have been studied. Based on the research results, it has been determined that gender is the most important factor in the definition of an idealistic and idealistic woman. Female writers consider a woman to be an idealist who has escaped from patriarchy and gained independence, and male writers also consider a woman to have these characteristics who have excelled in the home and family environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ideal woman
  • idealism
  • novel
  • Islamic Revolution
  • Holy Defense
احمدی خراسانی، نوشین. (1383). فصل زنان (مجموعه آراء و دیدگاه­های فمنیستی)، جلد پنجم، چاپ دوم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
الرویلی، میجان؛ البازغی، سعد. ( 2000م). دلیل الناقد العربی. ط2. الثقافی العربی.
اولیایی­نیا، هلن. (1382). نقد فمینیستی آثار ویرجینییا وولف. نشریۀ کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره 74، آذر، صص 24-29.
بهزادی اندوهجردی، حسین؛ یوزباشی، مریم. (۱۳۹۰). شخصیت‌پردازی زنان در سه رمان جنگ ایران. مطالعات نقد ادبی، شماره ۲۴-۲۵، صص۳۳-۱۱.
پاینده، حسین. (1382). گفتمان نقد (مجموعه مقالات). تهران: نشر روزنگار.
پهلوانی قمی، صدیقه. (1393). نقد روان­شناختی دو رمان از بلقیس سلیمانی «به هادس خوش آمدید» و «بازی آخر بانو». پایان­نامه کارشناسی ارشد. رشته زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و زبان­های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی.
جوادی یگانه، محمدرضا؛  ارحامی، آسیه. (1388). دختران دانشجو و خوانش رمان. مجله پژوهش­های زنان. دوره 7، ش 4، صص 21-50.
حسین‌زاده، آذین. (۱۳۸۳)زن آرمانی، زن فتانه. تهران: قطره.
خادمی کولایی، مهدی و دیگران. (1394). جامعه‌شناسی رمان خاله‌بازی از بلقیس سلیمانی بر مبنای نظریه «پی­یر بوردیو». مجله ادبیات پارسی معاصر، سال پنجم، شماره سوم، صص 45-65.
خجسته، فرامرز ؛ دهقانیان، جواد؛ فسایی، جعفر. (۱۳۹۵). «شوهر آهو خانم در بوته‌ نقد پساساختارگرا». نشریه پژوهش‌های ادبی، سال سیزده، شماره ۵۴، صص ۹۳-۶۸.
فتاحی، حسین. (1388). عشق سال­های جنگ. تهران: نشر قدیانی.
فصیح، اسماعیل. (1389). ثریا در اغماء، چاپ پانزدهم. تهران: نشر ذهن­آویز.
رضایی، حمید و سایر همکاران (۱۳۹۳). زن در رمان دفاع مقدس دهه هشتاد، سال دوم، شماره چهارم، صص ۳۸-۲۱.
روانی­پور، منیرو. (1382). دل فولاد. تهران: نشر قصه.
زرافا، میشل. (1368). ادبیات داستانی، رمان و واقعیت اجتماعی. ترجمه نسرین پروینی. تهران: نشر فروغی.
ستاری، جلال. (1373). سیمای زن در فرهنگ ایران. تهران: نشر مرکز.
سلیمانی، بلقیس. (1387). خاله‌بازی. تهران: ققنوس.
_________. (1388). بازی آخر بانو. تهران: ققنوس.
شریف‌پور، عنایت‌الله؛ لشکری، فاطمه. (۱۳۸۹). بررسی نقش زنان در چند داستان کوتاه دفاع مقدس. نشریه ادبیات پایداری، سال اول، شماره ۲، صص ۱۸۸-۱۶۹.
شهریوری، نادر. (30/2/1392) بازی بخت­ها. روزنامه شرق، ص 8.
عین‌علی‌لو، علی.(1392). زن و هویت آرمانی در ادبیات مشروطه. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و فرهنگ، سال چهارم، شماره شانزدهم، صص 53-67.
کاپلان، هارولد؛ سادوک، بنیامین. (1371). نوروزها و اختلال شخصیت. ترجمه نصرت‌الله پورافکاری، چاپ چهارم. تهران: نشر آزاده.
کوندرا، میلان. (1367). هنر رمان. ترجمه پرویز همایون­پور. تهران: نشر گفتار.
گل‌مرادی، صدف. (1394). نقد جامعه­شناختی سرمایه­های اجتماعی و فرهنگی زنان در رمان دل فولاد اثر منیرو روانی­پور براساس نظریه انواع سرمایه پیر بوردیو. فصلنامه تخصصی نقد ادبی، س 8، ش 29، صص 167-191.
مایلز، روزالین. (1380). زنان و رمان. ترجمه علی آذرنگ (جباری). تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
مدرسی، فاطمه و دیگران. بررسی جایگاه زن در آثار مهدی شجاعی با تکیه بر داستان­های کوتاه سانتاماریا. فصلنامه تخصصی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال هفتم، شماره سوم، صص219-234.
موکی، یلی. (1371). عقده­های روانی. ترجمه محمدرضا شجاع رضوی، چاپ اول. مشهد: آستان قدس رضوی.
مهاجرانی، عطاءالله. (1373). وقتی ثریا نمی­درخشد (نقدی بر ثریا در اغما). مجله فرهنگ و هنر، ش 55 و 56، آبان، صص 243-248.
نیازکار، فرخ؛ جعفری، مرتضی؛ رجبیان، ساناز. (۱۳۹۷). «زن آرمانی؛ زن فتانه در آثار: سیمین دانشور، شهرنوش پارسی‌پور، غزاله علی‌زاده، منیرو روانی‌پور و بلقیس سلیمانی». نشریه زن و جامعه، سال نهم، شماره ۲، پیاپی ۳۴، صص۳۵۸-۳۲۱.
ولی­زاده، وحید. (1387). جنسیت در آثار رمان­نویسان زن ایرانی. فصلنامه نقد ادبی، س 1، ش1، صص 191_224.
هام، مگی. (1382). فرهنگ نظریه­های فمنیستی. ترجمه فیروز مهاجر و دیگران. تهران: نشر توسعه.
هوروش، مونا. (1393). بازیگر کلمات: زنانگی، نمایشگری و آفرینش در رمان بازی آخر بانو. فصلنامه تحصصی نقد ادبی، س7، ش 28، صص 188-169.