بازنمایی تاریخ در حوادث جنگ تحمیلی در رمان «خون خورده» اثر «مهدی یزدانی خرم» با تکیه ‌بر دیدگاه فرا تاریخ «هایدن وایت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور،ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور،ایران.

چکیده

تخیل با کمک‌گرفتن از اسلوب‌های واقع‌گرایی و بهره‌بردن از ابزارهای پردازش متن مانند مجاز، استعاره، کنایه و آیرونی مرزهای روشنی از قهرمانانِ ساخته ذهن نویسنده و شخصیت‌های حقیقی تاریخی و حتی ضدقهرمان را ترسیم می‌کند. درواقع مجازها در داستان به روابط بازنمایانه واژه‌ها در کنار یکدیگر می‌پردازند و همین سبب برساخته‌شدن معنا در هر متن می‌گردد. در چند سال اخیر، تاریخ به شکلی خاص، در روایت‌ها، داستان‌ها و گزارش‌ها نیز به‌نوعی جریان داشته است. نوشتن داستان تاریخی- اجتماعی صرفاً به دلیل ماهیت تاریخ و بازگویی حوادث تاریخی به‌مثابه یک ژانر مهم در ادبیات، می‌تواند مطالعه وسیعی از گردش حوادث در شکلی پویا و واقعی قلمداد شود. هایدن وایت (Hayden White) از فیلسوفان و نظریه‌پردازانی است که با کتاب «فرا تاریخ» خود بر برساختگی‌بودن اجتناب‌ناپذیر تاریخ در روایت‌های تاریخی تأکید دارد. او به تأثیر مجاز و آیرونی در متن معتقد است و بینش و ایدئولوژی نویسنده را در یک اثر تاریخی دخیل می‌داند. رمان «خون خورده» به دلیل ترکیب شخصیت‌های خیالی در کنار مکان‌ها و شخصیت‌های حقیقی و همچنین ترکیب خرده‌روایت‌ها در کنار چند کلان‌روایت به یک رمان پسامدرن تبدیل‌ شده است که برخی از حوادث اخیر جنگ تحمیلی را نیز در خود نهفته دارد. هدف از نگارش این مقاله که به روش تحلیلی- توصیفی نوشته‌شده، بررسی رمان «خون خورده» به قلم «مهدی یزدانی خرم» برای تحلیل بازنمایی تاریخ و اجتماع در متن داستان بر اساس نظریه هایدن وایت است و در پایان به این نتیجه رسیده است که روابط شخصیت‌ها و مکان‌های حقیقی در کنار مجازها و آیرونی که در داستان وجود دارد، ادله‌ای هستند که می‌توانند با پیکربندی هدفمند تناسب میان حقیقت و تخیل را ایجاد نمایند و نویسنده به شیوه مناسبی از شگرد تخیل در کنار حقیقت بهره برده، تا میزان تاریخی‌بودن وقایع را تقویت کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of History in the Events of the Imposed War in the novel "Bloody" by Mehdi Yazdani Khorram Based on the Meta-historical Perspective of Hayden Whit

نویسندگان [English]

  • Roghayeh Mousavi Mousavi 1
  • Ayoob Moradi 2
  • Behnaz payamani 2
1 PhD student of Persian language and literature, Payame Noor University,IRAN.
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University, IRAN.
چکیده [English]

Imagination, using the methods of realism and using text processing tools such as metaphor, metaphor, irony and irony, draws clear boundaries of the heroes created by the author's mind and real historical and even anti-hero characters. In fact, metaphors in stories deal with the representational relations of the words next to each other, and this is why the meaning is constructed in each text. In recent years, history has flowed in a special way, in narratives, stories and reports. Writing socio-historical stories simply because of the nature of history and retelling historical events as an important genre in literature can be considered a broad study of the rotation of events in a dynamic and real way. Hayden White is one of the philosophers and theorists who, in his book "Meta-History", emphasizes the inevitable fabrication of history in historical narratives. He believes in the permissible and ironic influence of the text and incorporates the author's vision and ideology into a historical work. The novel "Bloody" has become a postmodern novel due to the combination of fictional characters along with places and real characters, as well as the combination of sub-narratives along with several large narratives, which also includes some recent events of the imposed war. The purpose of this article, which is written analytically-descriptively, is to study the novel "Bloody" by Mehdi Yazdani Khoram to analyze the representation of history and society in the text of the story based on Haydn White's theory and in the end it is concluded that the relationships of real characters and places with the metaphors and irony in the story are arguments that can be purposefully configured to balance truth and imagination, and the author appropriately uses the trick of imagination alongside truth to strengthen the extent of historic events.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Novel
  • Yazdani Khorram
  • historical representation
  • Imposed War
  • imagination
  • history
  • White
استنفورد، مایکل. ( 1392). درآمدی بر فلسفه تاریخ. ترجمه احمد گل‌محمدی، چاپ ششم. تهران: نی.
بصیری، عباس. (1399). «تاریخ صدر اسلام در جریان نوگرای مسلمان مصر با مطالعه موردی آثار  عباس محمود العقاد». مطالعات تاریخ اسلام، سال دوازدهم، شماره چهل‌وپنجم، صص92-63.
بصیری، عباس؛ جعفریان، رسول. (1399)، «بازنمایی تاریخ صدر اسلام در آثار و افکار شیخ محمد الغزالی مصری». پژوهش‌های علوم تاریخی، دوره دوازدهم، شماره بیست و سوم، صص46-25.
پاول، هرمان. (1399). هایدن وایت. ترجمه محمد غفوری. تهران: آوند دانش.
پاینده، حسین. (1393). داستان کوتاه در ایران، ج سوم، چاپ دوم. تهران: نیلوفر.
پیروز، غلامرضا؛ رضوانیان، قدسیه؛ ملک، سروناز. (1392). «فراداستان تاریخ نگارانه مطالعه موردی: مارمولکی که ماه را دزدید». ادب پژوهی، شماره بیست‌وهفتم، صص186-163.
تایسن، لّیس. (1394). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. ترجمه مازیار حسین زاده، فاطمه حسینی، چاپ سوم. تهران: قلم امروز.
جعفریان، رسول؛ لواسانی، سیدرضا. (1393). «داستانی کردن تاریخ در کتاب تاریخ نبیل زرندی». پژوهش‌های علوم تاریخی، شماره دوم، صص58-39.
حاتمی، امیرحسین. (1398). «تحلیل و بررسی بازنمایی تاریخ اجتماعی در رمان تاریخی بر مبنای دیدگاه جورج لوکاچ». پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره یکم، صص68-43.
شاندور، آلبر. (1375). صلاح الدین ایوبی. ترجمه محمد قاضی، چاپ چهارم. تهران: قیام.
صیامیان گرجی، زهیر؛ حیدری‌نسب، فرزاد. (1393). «بررسی انتقادی بازنمایی شخصیت ابن مقفع در روایت تاریخ‌نگاری ملی‌گرایانه عصر پهلوی». مطالعات تاریخ فرهنگی. انجمن ایرانی تاریخ. سال ششم، شماره بیست‌ودوم، صص98-77.
عباسی، حبیب‌الله؛ عظیمیان چشمه، الهه.(1395). «مغلطۀ تأثیر عاطفی در بازنمایی تاریخ. نگرشی انتقادی بر تاریخ‌نگاری شهاب‌الدین نسوی در سیرت جلال‌الدین و نفثه المصدور». متن پژوهی ادبی. سال بیستم، شماره67،  صص35-7.
فاولر، راجر و دیگران. (1394). زبان‌شناسی و نقد ادبی. ترجمه مریم خوزان، حسین پاینده، چاپ پنجم. تهران: نی.
میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان، چاپ سوم. تهران: سخن.
وو، پاتریشیا. (1397). فراداستان. ترجمه شهریار وقفی‌پور، چاپ دوم. تهران: چشمه.
ویلیامز، ریموند. (1389). رئالیسم و رمان معاصر. مندرج در لاج، دیوید و دیگران. نظریههای رمان از رئالیسم تا پسامدرنیسم. ترجمه حسین پاینده. تهران: نیلوفر.
یزدانی خرم، مهدی. (1399). خون خورده، چاپ پانزدهم. تهران: چشمه.
Doran ,R. philosophy history after hyden white, Literature and history. First edition,D15.W46P55 )2013.(
Hayden, W. Metahistory. The Historical Imagination in Nineteenth-Century Europe, the Johns Hopkins University Press (1973).
Hayden, White. Tropics of Discourse_ Essays in Cultural Criticism-The Johns Hopkins University Press (1986).
Hayden ,White. The Practical Past-North-western University Press (2014.(