تحلیل ساختار و محتوای رمان «در شعلههای آب» از مرتضی مردیها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته مقطع دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام

چکیده

رمان «در شعلههای آب» برگرفته از خاطرات مرتضی مردیها، از روزهای جنگ است. روایت نویسنده در این رمان، جنگ و  کارکردهای مختلف آن است؛ با نگاهی فلسفی، روانشناسی، شاعرانه و روشنفکرانه و بی‌طرفانه؛ در عین حال، عرفانی و واقع‌گرایانه. نگارنده به هدف شناخت ویژگی‌های ساختاری و محتوایی آن، در پی رسیدن به این مسأله است که رمان نام‌برده به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین رمان‌های آغاز جنگ، چگونه توانسته است بحران جنگ و مسائل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی آن را در برهۀ خاصی در خود انعکاس دهد؟ به همین جهت، نگارنده به دلیل اهمیّت تاریخی رمان مذکور، بر آن شد تا ساختار و محتوای آن را نیز تحلیل کند. براساس این جستار، دارابودن نثر شاعرانه توأم با نثری داستانی برای انتقال تجربیّات نویسنده، استفاده از نمادهای تازه و انتخاب زاویۀ دید اول شخص، دارابودن پیرنگ و طرحی پرحادثه از مهم‌ترین ویژگی‌های ساختاری رمان است. از لحاظ محتوایی نیز، مشتمل بر مسائل اساسی دوران دفاع مقدس است که نویسنده خواسته، واقعیّات آن را بیشتر مطرح کند. پیام‌های رمان، اهمیّت دارد؛ زیرا نویسنده تلاش دارد مؤلفه‌های پایداری ازجمله شهادت، ایثار، فداکاری، حفظ مرزهای میهن، ستایش آزادی و آزادگی را به مخاطب القاء کند. مهم‌ترین وجهۀ ارزشمندی آن، انتقال موضوعات پایداری به نسل جدید است. از قدرت تأثیرگذاری هنری برای تبلیغ و آموزش استفاده می‌کند و داستان‌ هدف‌داری می‌نویسد که عملکرد شخصیّت‌ها در جهت حقانیّت بخشیدن به آن است. بنابراین، از زوایای گوناگون می‌تواند چشم‌انداز جدیدی در ادبیات معاصر باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Structure and Content of Morteza Mardiha’s In Water Flames

نویسنده [English]

  • Afsaneh Shirshahi
Graduate of PhD in Persian Language and Literature, Ilam University
چکیده [English]

The novel In Water Flames is taken from the memories of Morteza Mardiha in the days of war. The author's narrative in this novel is related to war and its psychological aspect, with a philosophical, poetic, intellectual and neutral point of view, as well as mystical and realistic ones. In order to understand its structural and content features, the researcher seeks to address how the novel, as one of the most influential novels of the beginning of the war, was able to reflect the crisis of the war and the political, social and cultural issues at a particular time. Therefore, due to the historical importance of this novel, in addition to its literary aspect, the researcher decided to analyze its structure and content. According to this article, poetic prose combined with fictional prose to convey the author's experiences, use of new symbols and choosing a first-person perspective, and assumption of a plot and adventurous design are the most important structural features of the novel. In terms of content, the author has dealt with the basic issues of the holy defense era and has tried to present more facts. The messages of the novel are important because the author tries to instill in the audience the components of resistance such as martyrdom, self-sacrifice, sacrifice, preservation of the homeland, and praise of freedom and liberty. The most important aspect of its value is the transmission of resisting issues to the new generation. The author uses influential artistic power to propagate and educate, and writes purposeful stories that characterize the actions of the characters in order to legitimize it. Thus, it can be a new perspective in contemporary literature from different angles, but it is too late to be under the magnifying glass of criticism from different angles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Morteza Mardiha
  • In Water Flames
  • memory
  • novel of war
  • Holy Defense
  1. ۱.  آلوث،میریام،(1371)، رمان و روایت رمان نویسان، ترجمه علی محمد حق شناس ،چاپ اوّل، نشر مرکز،تهران

    ۲.  اسکولز، رابرت.(1377). عناصر داستان. ترجمه فرزانه طاهری. تهران: سمت.

    1. جهاندیده، سینا. (1387). متن در غیاب استعاره. رشت: چوبک.
    2. حنیف، محمد. (1379). راز و رمز داستان نویسی. تهران: مدرسه.
    3. حنیف، محمّد؛ حنیف، محسن. (1389). کندوکاوی پیرامون ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس. تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس.
    4. ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی، بوطیقای معاصر. ترجمه ابوالفضل حرّی. تهران: نیلوفر.
    5. سلیمانی، بلقیس. (1380). عنصر اندیشه در رمان فارسی گفت‌وگو با مرتضی مردیها. کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش 79، صص90 تا 94.
    6. ----------. (1380). تفنگ و ترازو. تهران: روزگار.
    7. فورستر، ادوراد مورگان. (1369). جنبههای رمان. ترجمه ابراهیم یونسی. تهران: نگاه.
    8. قبادی، حسینعلی؛ سعیدی، مهدی؛ رضایی، سیده نرگس.(1390). سیر تحوّل دون‌مایه‌های ادبیات داستانی جنگ. نامۀ پایداری، صص 347-366.

    11.مردیها، مرتضی. (1378). در شعلههای آب. تهران: کویر.

    12.مشیرزاده، مهشید. (1379). نقدی از منظر اندیشه بر رمان در شعله‌های آب. عصر آزادگان، اردیبهشت‌ماه، ص7.

    13.میرعابدینی، مرتضی. (1380). داستان‌نویسان ایرانی در سال 1378. مرتضی مردیها. بخارا. ش 20،  مهر و آبان، ص 32-50.

    14.میرعابدینی، حسن. (1381). صد سال داستان‌نویسی ایران. ج1 و 2، چاپ سوّم. تهران: چشمه.