تأمّلی بر کارکرد عناصر طبیعت، در شخصیّت‌سازی پایداری در شعر سپیده کاشانی و نصرالله مردانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی .

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، گرایش ادبیات پایداری، دانشگاه رازی.

چکیده

عناصر طبیعت با تنوّع چشمگیر، همواره نقش قابل توجّهی در گزارش موضوعات و مفاهیم گوناگون به مخاطب و تصویرسازی‌های ادبی، به‌ویژه در شعر داشته­اند. این نقش­ها، گاهی چنان پررنگ و برجسته‌اند که نمی­توان بدون تحقیق دربارۀ جزئیات و ظرایف آن­ها، به ابعاد و زوایای بسیاری از ارزش­های معنایی و صوری آثار ادبی پی ­برد. این کارآیی و نقش­پذیری در اشعار پایداری نیز،  بسیار تأثیرگذار و تعیین­کننده بوده است. براساس این اهمّیّت، در مقالۀ حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، کارکردهای عناصر طبیعت در شخصیّت­­سازی پایداری را در اشعار سپیده ­کاشانی و نصرالله مردانی بررسی می­کنیم. دلیل انتخاب این دو شاعر، کیفیّت قابل توجّه اشعارشان، بهره­­‌مندی محوری از عناصر طبیعت و دستیابی به یافته­های مرتبط، از منظر نگاه زنانه و مردانه، در کنار هم بوده است. یافته­ها نشان می‌دهند که گل­ها و گیاهان و اجرام آسمانی، در شعر هر دو شاعر از بسامد بسیاری برخوردارند. از میان گل­ها و گیاهان، لاله در مفهوم شهید؛ از میان اجرام آسمانی، آفتاب و خورشید در مفهوم راهبر، اختران و ستارگان در مفهوم شهید؛ از میان حیوانات، کبوتر در مفهوم شهید، کرکس و کفتار در مفهوم دشمن، در شعر هر دو شاعر، نمود بیشتری دارند. از لحاظ کارکرد معنایی عناصر طبیعت در ساختن شخصیّت­های راهبر و پیشوا، شهید و دشمن به­عنوان شخصیّت‌های مشترک در شعر دو شاعر استفاده شده­اند؛ البتّه کاشانی در اشعارش به ساختن شخصیّت­های زن فداکار ایرانی، منافقان و خیانتکاران نیز پرداخته که در اشعار مردانی یافت نمی­شوند. همچنین، مردانی به ساخت شخصیّت رزمندگان پرداخته که در اشعار کاشانی نیامده است. شخصیّت شهید در شعر کاشانی و شخصیّت راهبر در شعر مردانی،  بیشترین بسامد را دارند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Reflection on the Function of Natural Elements in Resistance Personification in the Selected Poems of Sepideh Kashani and Nasrollah Mardani

نویسندگان [English]

  • Fateme Kolahchian 1
  • Roya Rajayi Farid 2
1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Razi University.
2 MA in Persian Language and Literature, Resistance Literature, Razi University.
چکیده [English]

The elements of nature with their impressive varieties have always had a considerable role in communicating various contents to audiences and making literal illustrations, especially in poetry. Sometimes, these roles are so extraordinary that it is impossible to find out their semantic and formal values without deep analysis. This efficiency is also at work in resistance poetry. The current descriptive-analytical study aims to analyze the efficiency of natural elements in the poems of Sepideh Kashani and Nasrollah Mardani. These poets are chosen due to the considerable quality of their poems, pivotal benefits they take from natural elements, and relevant issues to the topic of present study. Findings reveal that foliage and astronomical objects have the highest frequency in their poems. Among the foliage, tulip denotes martyrs. Besides, the sun and stars denote leaders and martyrs respectively. Pigeons symbolize martyrs, while vultures and hyenas represent enemies. Semantically, both poets use natural elements to make the contents of leaders, martyrs, and enemies. However, Kashani has also made characteristic Iranian devoted ladies, hypocrites and betrayers that are not found in Mardani’s poems. Unlike Kashani, Mardani has made characteristic warrior. Furthermore, martyrs and leaders have the highest frequency in the poems of Kashani and Mardani respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • natural elements
  • personification
  • cotemporary resistance literature
  • Sepideh Kashani
  • Nasrollah Mardani

مراجع

آقاخانی، ‌بیژن؛ صادقی، محمود؛ جهانگیر صفری، اسماعیل. (1389). «تحلیل چند مؤلّفۀ پایداری در آثار شاعران پایداری». ادبیّات پایداری، دوره 6 شماره10، صص 31-42.
اصلانی، محمّدرضا. (1383). لالۀ کویر. زندگی­نامۀ استاد سپیده کاشانی. تهران: سورۀ مهر.
امیری خراسانی، احمد؛ مجاهدی، حکیمه. (1392). « ماه و کاربردهای آن در خمسۀ نظامی( علمی- پژوهشی)». ادبیات پایداری شهید باهنر کرمان، شمارۀ 16، صص53-74.
جبّارۀ ناصرو، عظیم؛ نبوی، سمیّه. (1390).« طبیعت و شیوۀ به­کارگیری آن در اشعار سلمان هراتی». علوم ادبی، سال سوّم، شمارۀ 69، صص 97-220.
زرقانی، سیّد مهدی. (1390). «تحلیل تعامل سه شاعر زن معاصر با نمونه‌ای    از سنّت فرهنگی رایج ایرانی». پژوهش زبان و ادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، دوره 20، شماره 9، صص 220-250.
سنگری، محمّدرضا. (1386).  پرسه در سایۀ خورشید، چاپ دوّم. تهران: لوح زرین.
-------------. (1390). ادبیّات دفاع مقدّس. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.
شیرشاهی، افسانه. (1386). شعر مقاومت و دفاع مقدّس. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
صادق­زاده، محمود. (1390). « بررسی ویژگی­های سبکی و تحلیل محتوایی شعر سپیده کاشانی». مطالعات نقد ادبی( پژوهش ادبی)، شمارۀ 22، صص43-68.
صدقی، حسین؛ عظیم‌زاده، امیرعلی. (1392). «بررسی موسیقی و صور خیال در شعر جنگ نصرالله مردانی». ادبیّات پایداری، شمارۀ 9، صص 187-211.
کاشانی، سپیده. (1373). سخن آشنا. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
 ---------. (1373). هزار دامن گل سرخ. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
 ----------. (1389). مجموعه آثار سپیده کاشانی. تهران: انجمن قلم ایران.
کلاهچیان، فاطمه؛ حیدری­نیا، سیّده نادیا. (1391). «شگردهای خاص نمادپردازی با طبیعت در غزلیات مولوی»، سبک­شناسی نظم و نثر؛ بهار ادب، دوره 5، شماره 2. صص 371-۳8۷.
محمودی، علی­رضا؛ راشکی، فاطمه. (1395). « بررسی حس­آمیزی در اشعار نصرالله مردانی». زبان و ادب فارسی، شمارۀ 233، صص 181-200.
مردانی، نصرالله. (1360). قیام نور. تهران: حوزۀ اندیشه و هنر اسلامی.
----------.  (1370). خون­نامۀ خاک. تهران: کیهان.
----------. (1374). سمند صاعقه. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
مستور، مصطفی. (1387). مبانی داستان کوتاه. تهران: مرکز.
میرصادقی، جمال. (1388). عناصر داستان. تهران: سخن. 
یونسی رستمی، محمّدتقی؛ هادی­پور، حوریا ؛ خوشه­چین، علی. (1393). « تجلّی طبیعت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی(م.سرشک)». زبان و ادب فارسی. سال ششم، شمارۀ 119، صص140-163.
 
 
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار